نظامی‌سازی، علت جهانی‌شدن یا معلول آن؟ (مطالعه کشورهای خاورمیانه با رویکرد علیت گرنجری مبتنی‌بر بوت‌استراپ)

اقتصاد و توسعه منطقه ای

مقاله 10، دوره 30، پاییز و زمستان 26، اسفند 1402، صفحه 299-334   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/erd.2024.84724.1204

نویسندگان

ابوالقاسم گلخندان^{* 1}؛ صاحبه محمدیان منصور²

¹دانش‌آموخته دکتری اقتصاد بخش عمومی، دانشگاه لرستان

²استادیار، گروه اقتصاد، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

پیرامون رابطه جهانی‌شدن و نظامی‌سازی دیدگاه‌های متناقضی مطرح شده است. اگرچه بسیاری معتقدند که جهانی‌شدن و وابستگی متقابل به محدود نمودن نظامی‌سازی می‌انجامد؛ اما برخی ادعا می‌کنند که فرآیند جهانی‌شدن منجر به گسترش نظامی‌سازی می‌شود. در مقابل، گروهی معتقدند که جهانی‌شدن تأثیری بر روند نظامی‌سازی ندارد و این نظامی‌سازی است که فرآیند جهانی‌شدن را کند و یا تسریع می‌کند. در این راستا پژوهش حاضر به بررسی رابطه علیت بین جهانی‌شدن و نظامی‌سازی در کشورهای منتخب منطقه خاورمیانه (به‌عنوان منطقه‌ای که دارای سطح بالایی از نظامی‌سازی در جهان است)، با تمرکز بر تحلیل خاص هر کشور طی دوره‌ 2020-2000 پرداخته است. به این منظور از متغیرهای شاخص جهانی نظامی‌سازی (به‌عنوان شاخص نظامی‌سازی)، شاخص جهانی‌شدن KOF (به‌عنوان شاخص جهانی‌شدن) و رشد اقتصادی (به‌عنوان متغیر کنترل) استفاده شده است. برآورد مدل نیز با استفاده از آزمون علیت در پانل‌های مختلط نامتجانس که مبتنی‌بر مدل خودرگرسیون برداری (VAR) و آزمون‌های والد با مقادیر بحرانی بوت‌استراپ خاص هر کشور می‌باشد، انجام شده است. نتایج تجربی نشان‌دهنده وجود رابطه علیت یک‌طرفه مثبت از سمت نظامی‌سازی به جهانی‌شدن (فرضیه نظامی‌سازی منجر به افزایش جهانی‌شدن) در کشورهای مصر و اسرائیل، رابطه علیت یک‌طرفه منفی از سمت نظامی‌سازی به جهانی‌شدن (فرضیه نظامی‌سازی منجر به کاهش جهانی‌شدن) در کشورهای ترکیه و امارات، رابطه علیت یک‌طرفه منفی از سمت جهانی‌شدن به نظامی‌سازی (فرضیه جهانی‌شدن منجر به محدود نمودن نظامی‌سازی) در کشور عمان، رابطه علیت منفی دوطرفه بین نظامی‌سازی و جهانی‌شدن (فرضیه بازخورد) در کشور کویت و عدم وجود رابطه علیت بین نظامی‌سازی و جهانی‌شدن (فرضیه خنثی) برای کشورهای ایران، عراق، لبنان، اردن، بحرین و عربستان می‌باشد. همچنین، عدم وجود رابطه علیت بین جهانی‌شدن و نظامی‌سازی (یا فرضیه خنثی) برای کل پانل تأیید می‌شود. 

کلیدواژه‌ها

نظامی‌سازی؛ جهانی‌شدن؛ علیت؛ بوت‌استراپ؛ کشورهای خاورمیانه

مراجع

• Acemoglu, D., & Yared, P. (2010). Political limits to globalization. American Economic Review, 100(2), 83-88.
• Bechtel, G. (2014). Does globalization mitigate income inequality? Journal of Data Science, 12(1), 197-215.
• Breusch, T., & Pagan, A. (1980). The LM test and its application to model specification in econometrics. Review of Economic Studies, 47(1), 239-253.
• Dos Santos, T. (1970). The structure of dependence. American Economic Review, 60(2), 231-236.
• Doyle, M. W. (1997). Ways of war and peace: Realism, liberalism, and socialism. W. W. Norton, New York.
• Dreher, A.; Gaston, N., & Martens, P. (2008). Measuring globalization: Gauging its consequences. Springer Science & Business Media.
• Emirmahmutoglu, F. (2014). Causal relationship between asset prices and output in the US: Evidence from state-level panel granger causality test. Department of Economics Working Paper Series, 1-31.
• Emirmahmutoglu, F., & Kose, N. (2011). Testing for granger causality in heterogeneous mixed panels. Economic Modelling, 28, 870-876.
• Gilpin, R. (1981). War and change in world politics. Cambridge University Press, New York.
• Golkhandan, A. (2016). Globalization and government size in Iran: Introducing the new KOF globalization index. Economic Journal, 16(11), 5-38. (In Persian)
• Hirschman, A. O. (1980). National power and the structure of toreign Trade. University of California Press, Reprint, Berkeley.
• Hoyos, R. E., & Sarafidis, V. (2006). Testing for cross-sectional dependence in panel data models. Stata Journal, 6(4), 484-496.
• Irandoust, M. (2018). Militarism and globalization: Is there an empirical link? Quality & Quantity, 52(3), 1349-1369.
• Keohane, O., & Nye, J. S. (1973). World politics and the international economic system. In: Bergsten, C.F. (ed.) the Future of the International Economic Order: An Agenda for Research. DC Heath, Lexington.
• Kollias, C., & Paleologou. S. M. (2017). the globalization and peace nexus: Findings using two composite indices. Social Indicators Research, 131(3), 871-885.
• Kollias, C., & Tzeremes. S. M. (2023). Militarization, globalization and liberal democracy: a nexus? Review of Economics and Political Science.
• Kónya, L. (2006). Exports and growth: Granger causality analysis on OECD countries with a panel data approach. Economic Modelling, 23(6), 978-992.
• Levy, J. S. (1989). The causes of war: a review of theories and evidence. In: Tetlock, P.E., Husbands, J.L., Jervis, , Stern, P.C., Tilly, C. (eds.) Behavior, Society, and Nuclear War, vol. 1, pp. 209-313. Oxford University Press, New York.
• Liberman, P. (1996). Does conquest pay? The exploitation of occupied industrial societies. Princeton University Press, Princeton.
• Mansfield, E. D., & Pollins, B. M. (2006). Interdependence and conflict: an introduction. In: Mansfield, E., Pollins, B. (eds.) Economic Interdependence and International Conflict: New Perspectives on an Enduring Debate, pp. 1-30. The University of Michigan Press, Ann Arbor.
• Mearsheimer, J. J. (1990). Back to the future: instability in Europe after the cold war. National and International Security, 15, 5-56.
• Morrow, J. (2000). The ongoing game-theoretic revolution. In: Midlarsky, M.I. (ed.) Handbook of War Studies, vol. II, pp. 164–192. University of Michigan Press, Ann Arbor.
• Mowlaei, M., & Golkhandan, A. (2015). Military spendings and economic growth in OPEC selected countries: Granger causality test in heterogeneous mixed panels approach. Journal of Economic Research, 50(2), 509-537. (In Persian)
• Paul, T. V., & Ripsman. N. M. (2004). Under pressure? Globalisation and the national Security state. Journal of International Studies, 33(2), 355-380.
• Pesaran, M. H. (2004). General diagnostic tests for cross section dependence in panels, Cambridge Working Papers in Economics, No. 0435.
• Pesaran, M. H., & Yamagata, T. (2008) Testing slope homogeneity in large panels. Journal of Econometrics, 142(1), 50-93.
• Pesaran, M. H.; Ullah, A., & Yamagata, T. (2008). A bias-adjusted LM test of error cross-section independence. Econometric Journal. 11, 105-127.
• Rodrik, D. (2008). One economics, many recipes: Globalization, institutions, and economic growth. Princeton, NJ: Princeton University Press.
• Rosecrance, R. (1986). The rise of the trading state: Commerce and conquest in the modern world. Free Press, New York.
• Rosh, R. (1988). Third world militarization: Security webs and the states they ensnare. Journal of Conflict Resolution, 32(4), 671698.
• Sarwar, S., & Idrees, A. S. (2022). Impact of military expenditures on the globalization process: A spatial econometric analysis for African Region. Journal of Asian and African Studies, 57(2), 1-11.
• Staples, S. (2000). The relationship between globalization and militarism. Social Justice, 27(4), 18-22.
• Solarin, S. A. (2017). Determinants of military expenditure and the role of globalisation in a cross-country analysis. Defence and Peace Economics, 29(7), 853-870.
• Toda, H. Y., & Yamamoto, T. (1995). Statistical inference in vector autoregressions with possibly integrated process. Journal of Econometrics. 66, 225-250.
• Xie, Z., & Chen, S. W. (2014). Untangling the causal relationship between government budget and current account deficits in OECD countries: Evidence from bootstrap panel Granger causality. International Review of Economics and Finance, 31, 95-104.