تحلیل مضمون طرح های تفصیلی مناطق هدفِ جدایی گزینی فضایی کلانشهر مشهد

جغرافیا و توسعه فضای شهری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 25 بهمن 1402

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgusd.2024.83073.1336

نویسندگان

امیرحسین صبوری فخرآبادی¹؛ ایمان قلندریان^{* 2}

¹کارشناسی شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

²عضو هیات علمی گروه شهرسازی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

با افزایش شدید روند شهرنشینی و مهاجرت گروه های گوناگون اجتماعی - اقتصادی به شهر ها، پدیده جدایی گزینی شهری در بسیاری از کلان شهرها به مانعی قابل توجه در جهت دستیابی به جامعه شهری همبسته مبدل گشته است. این پدیده ارتباطات بین طبقاتی را به طور جدی مورد تهدید قرار داده به طوری که نمود آن در ساختار فضایی شهرها قابل رویت است. طرح های تفصیلی به عنوان اصلی ترین طرح ها و سیاست گذاری های شهری و مهم ترین اسناد تاثیرگذار بر توسعه و ساماندهی شهر، می تواند این پدیده را تعدیل یا تشدید نماید. هدف این پژوهش تحلیل مضمونِ طرح های تفصیلی حوزه هایی از کلان شهر مشهد است که با پدیده جدایی گزینی فضایی روبرو هستند. این پژوهش از نظر ماهیت، با به کارگیری روش آمیخته کمی- کیفی، در زمره تحقیقات توصیفی-تحلیلی قرار می گیرد. نتایج حاصله از نرم افزار تحلیلگر جدایی گزینی، شاخص موران عمومی و آنالیز لکه های داغ، براساس مولفه های سکونتی و به استناد داده های مرکز آمار ایران در سرشماری سال 95 ، شدت و تجمع پایگاه های پایین اجتماعی- اقتصادی را به طور خاص در حوزه های شرق شهر مشهد هویدا می سازد. این تحقیق با به کارگیری روش تحلیل مضمون در بررسی سیاست ها و برنامه های طرح های تفصیلی حوزه های مربوطه نشان می دهد با اصلاح تیپ بندی گونه های سکونتی، بهبود سرانه خدمات غیر انتفاعی و افزایش پروژه های پیشران توسعه در این طرح ها میتوان پدیده جدایی گزینی فضایی در شهر مشهد را تعدیل کرد.

کلیدواژه‌ها

تحلیل مضمون؛ طرح های تفصیلی شهری؛ جدایی گزینی فضایی شهری؛ گروه های اجتماعی-اقتصادی؛ کلان شهر مشهد