تفکیک جنسیتی در تبلیغات محیطی مترو؛ نشانه شناسی پیامهای تصویری ورود آقایان ممنوع!

علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 بهمن 1402   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/social.2024.80953.1307

نویسندگان

سمیه سادات شفیعی^{* 1}؛ سیده زهرا حسینی فر²

¹عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

²پژوهشگر ارتباطات اجتماعی--روزنامه نگاری

چکیده

تبلیغات محیطی مترو بهعنوان وسیله ارتباطی فعالی نقش ایفا میکند که اثربخشی قابل توجهی برای تعداد کثیری از مردم در پی دارد. زیرا از یکسو به جهت تردد روزانه میلیونها نفر در کلان شهری چون تهران در تماس مستقیم با مخاطبان بوده و هم پیام آنها در قالب زنجیرهای از رسانهها در مقابل چشم مسافران در حال انتظار یا در جریان عزیمت به مقصد به نمایش در میآید. در این میان تصاویر مربوط به پیام ورود آقایان به واگن بانوان ممنوع از جمله مهمترین پیامهای تصویری با موضوع جنسیتی هستند که دستمایه مهمی برای مطالعه اجتماعی فرهنگی زندگی روزمره در شهر مهیا میسازند. بررسی روشمند بهعنوان موضوعی میان رشتهای در قلمرو علوم اجتماعی و نیز با رویکرد جنسیتی در مطالعات زنان زوایای جدیدی از روابط قدرت، نقشهای جنسیتی و نیز مناسبات دو جنس آشکار میسازد.

این پژوهش به روش نشانهشناسی اجتماعی انجام شده و بر اساس سه محور معنای بازنمودی، تعاملی و ترکیبی به شیوه تمام شماری به تحلیل 9 تصویر با موضوع مربوطه میپردازد. تصاویر وجهی خودبیانگر داشته و کوشیده با به نمایش گذاردن بهمریختگی نظم جنسیتی مرجح در هنگام ورود مردان به فضای تخصیص یافته به زنان آنان را از این امر برحذر دارد. بطور کلی مردان قدرتمند و متعدی و زنان ضعیفتر، با اندامی کوچک و ضعیف، در برابر قدرت مردانهای که نظم جنسیتی فضا را مخدوش کرده منفعل و صامت ترسیم شده و در امتداد کلیشهسازی جنسیتی قابل تعریف هستند.

کلیدواژه‌ها

تصویرگری؛ زنان؛ تبلیغات محیطی؛ تفکیک جنسیتی؛ حجاب

مراجع