مدیریت کیفی منابع آب در اقلیم گرم و خشک با استفاده از شاخص کیفیت آب WQI

آب و توسعه پایدار

مقاله 9، دوره 10، شماره 4 - شماره پیاپی 30، اسفند 1402، صفحه 81-88   

نوع مقاله: مطالعه موردی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jwsd.v10i4.2307-1262

نویسندگان

ایمان همایون نژاد^{* 1}؛ پرییا امیریان²

¹استادیار گروه کشاورزی، دانشکده فنی-مهندسی، عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور تهران، ایران

²دکترای مهندسی بهداشت محیط، سازمان مدیریت پسماند شهرداری شیراز، ایران

چکیده

ارزیابی کیفیت منابع آب و در اختیار داشتن اطلاعات دقیق در مورد کمیت و کیفیت آنها پیش‌نیاز مدیریت منابع آب می‌‏باشد. باتوجه‌‏به اهمیت مخازن چاه‌نیمه به‌عنوان اصلی‏ترین منبع تأمین‌کننده آب آشامیدنی و کشاورزی درسیستان، ارزیابی کیفیت آب چاه‌نیمه اول که مهمترین و بزرگترین دریاچه ازبین چاه‌نیمه‌های 3گانه است ضروری به‌‏نظر می‌‏رسد. امروزه یکی از مهمترین روش‌هایی که با بیانی ساده، شرایط کیفی آب را بازگو می‌کند، استفاده از شاخص‌‏های کیفیت آب می‌باشد. این تحقیق طی یک سال با تکیه بر نمونه‌برداری فصلی از مهر99 تا مهر1400 انجام شد و فاکتورهای نیترات، نیتریت، اکسیژن محلول، هدایت الکتریکی، سختی و pH در هشت ایستگاه نمونه‌برداری اندازه‏‌گیری و شاخص کیفی آب با استفاده از آنها محاسبه شد. باوجود تغییرات و نوسانات بین ایستگاه‌‏ها و فصول مختلف سال، نتایج به‌‏دست آمده کیفیت آب چاه‌نیمه را در مجموع خوب ارزیابی نمود. به‏‌طور کلی باتوجه‏‌به اعداد شاخص کیفی آب، کیفیت آب در تمامی ایستگاه‌‏ها و دوره‌‏های نمونه‏‌برداری از محدوده آب‏‌ها با کیفیت خوب (100-50) خارج نشده است و دامنه تغییرات به‌‌گونه‌ای است که کیفیت آب برای مصارف انسانی مطلوب می‌باشد. بیشترین مقدار عددی شاخص کیفی در زمستان ثبت شد. نقاط میانی دریاچه در مقایسه با بخش‏‌های حاشیه‏‌ای و ورودی و خروجی مخزن چاه‌نیمه کیفیت مناسب‌‏تری دارند. شایان ذکر است به دلیل اهمیت روزافزون چاه‌نیمه‌‏ها و روند تغییرات به‌وجود آمده در نوع مصرف آب این منابع با ارزش، انجام بررسی‌‏های دقیق‌تر و ارزیابی و پایش مستمر کیفیت آب چاه‌نیمه‌‏ها و طراحی یک مدل پایش کیفی آب برای این منابع ضروری به‏‌نظر می‌رسد.

کلیدواژه‌ها

ارزیابی کیفیت آب؛ شاخص کیفی آب؛ WQI؛ مخازن چاه‌نیمه

مراجع

شرکت آب منطقه‌ای سیستان و بلوچستان. (1391الف). پروژه ژئوتکنیکی مخازن چاه‌نیمه زابل. جلد اول، شماره مسلسل: 13917، کد موضوعی 10، تاریخ انتشارپاییز1391. زابل، ایران.
شرکت آب منطقه‌ای سیستان و بلوچستان. (1391ب). بررسی شرایط خشکسالی حوضه هیرمند. چاپ اول، زابل، ایران.
طوافی، معین، بازرگان، جلال، و افتخاری، مرتضی. (1390). اثرات عوامل موثر بر لایه‌بندی آب در مخازن سدها. پایان‌نامه دکترا، دانشکده فنی-مهندسی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.
قوچانیان، مرجان، و فشائی، محمد. (1401). شاخص‌های مدیریت منابع آب با تمرکز بر حکمرانی. فصلنامه آب و توسعه پایدار، 9(1)، 1-10. http://dx.doi.org/10.22067/jwsd.v9i1.2110.1086
Abedinpour, M., & Nabavi, S.N. (2018). Assessment of groundwater quality using GIS at north-east of Iran. Desalination and Water Treatment, 11(8), 126-34. doi: 10.5004/dwt.2018.22678
Abtahi, M., mohamadi, M., saeidi, R., & nabizadeh, R. (2021). Evaluation of chemical and microbial quality of bottled water in Iran and calculation of water quality index. Iranian journal of health and environment, 14(2), 225-246. doi: 10.18869/acadpub.jehe.1.2.137
Ahmed, T.A. (2020). Water quality index analysis for portable and bottled waters. Journal of Water Supply: Research and Technology-Aqua, 69(5), 453-68. doi: 10.2166/aqua.2020.004
Badeenezhad, A., Tabatabaee, H.R., Ali nikbakht, H., Radfard, M., Abbasnia, A., Baghapour, M.A., & Alhamd, M. (2020). Estimation of the groundwater quality index and investigation of the affecting factors their changes in Shiraz drinking groundwater, Iran. Groundwater for Sustainable Development, 11(3), 100435. doi: 10.1016/j.gsd.2020.100435
Boyacioglu, H. (2007). Development of a water quality index based on a European classification scheme. Water SA, 33(1). doi: 10.4314/wsa.v33i1.47882
Dwivedi, S.L., & Pathak, V. (2007). A preliminary assignment of water quality index to Mandakini river, Chitrakoot. Indian Journal of Environmental Protection, 27(11), 1036-1038.
Kannel, P.R., Lee, S., Lee, Y.S., Kanel, S.R., & Khan, S.P. (2007). Application of water quality indices and dissolved oxygen as indicators for river water classification and urban impact assessment. Environmental monitoring and assessment, 132(1-3), 93-110. https://doi.org/10.1007/s10661-006-9505-1
Karakaya, N., Evrendilek, F., Aslan, G., Gungor, K., & Karakas, D. (2011). Monitoring of lake water quality along with trophic gradient using landsat data. International journal of Environmental Science and Technology, 8(4), 817-822.
Lumb, A., Sharma, T.C., & Bibeault, J.F. (2011). A review of genesis and evolution of water quality index (WQI) and some future directions. Water Quality, Exposure and Health, 3(1), 11-24. https://doi.org/10.1007/s12403-011-0040-0
Merchán, D., Causapé, J., & Abrahao R. (2013). Impact of irrigation implementation on hydrology and water quality in a small agricultural basin in Spain. Hydrological sciences journal, 58(7), 1400-1413. https://doi.org/10.1080/02626667.2013.829576
Pesce, S.F., & Wunderlin, D.A. (2000). Use of water quality indices to verify the impact of Córdoba City (Argentina) on Suquıa River. Water Research, 34(11),2915-2926. https://doi.org/10.1016/S0043-1354(00)00036-1
Ramakrishnaiah, C.R., sadashivaiah, C., & Ranganna, G. (2009). Monitoring of aquatic macro invertebrates as bioindicators for assessing the health of wetlands: A case study in the Central Himalayas, India. Ecological indicators, 9(1), 118-128. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2008.02.004
Rice, E.W., Baird R.B., & Eaton, A.D. (2017). Standard methods for the Examination of water and wastewater. 23th edition, American public Health Association/American water works association/water Environment Federation. Washington DC, USA. 
Saatsaz, M. (2020). A historical investigation on water resources management in Iran. Environment, Development and Sustainability, 22, 1749–1785. https://doi.org/10.1007/s10668-018-00307-y
Shahapure, G.R., Kulkarni, S.S., & Pore, S.M. (2014). Monthly variation of physicochemical and microbiological characteristics of sambhajilake solpur, Maharashtra. Advances in Applied Science Resrarch, 5(2), 149-152.
Sheikh, S., Shahbazi, H., Mosaferi, M., Firuzi, P., & Aslani, H. (2020). Spatio-temporal variation of WQI, scaling and corrosion indices, and principal component analysis in rural areas of Marand, Iran. Groundwater for Sustainable Development, 11, 100480. doi: 10.1016/j.gsd.2020.100480 
Solgi, E., Malekmohamadi, M., & Bigmohamadi, F. (2021). Assessing the Quality of Water Resources of Dehloran National Natural Monuments Using Water Quality Index (WQI). Iranian Journal of Irrigation and Drainage, 14(6), 2112-2124. doi: 20.1001.1.20087942.2021.14.6.12.3
Tyagi, S., Sharma, B., Singh, P. & Dobhal, R. (2013). Water quality assessment in terms of water quality index. American Journal of Water Resources, 1(3), 34-38. doi: 10.12691/ajwr-1-3-3
World Health organization (WHO). (2017). 4th Edition Incorporating the First Addendum, Geneva (Switzerland), PMID: 28759192. 
Zar, J.H. (1984). Bioststistical analysis.  Prentice-Hall, 2nd edition, Inc., Englewood cliffs, Newyork, USA.