تبیین اثرات عوامل جغرافیایی بر ناامنی زیست تاریخی / سیاسی ایرانیان

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقاله 5، دوره 22، شماره 3 - شماره پیاپی 48، مهر 1403، صفحه 129-166   

نوع مقاله: پژوهشی- مطالعه موردی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgrd.2024.85930.1373

نویسندگان

ابراهیم احمدی¹؛ محمدرضا حافظ نیا^{* 2}؛ زهرا احمدی پور²؛ مصطفی قادری حاجت³

¹دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

²استاد جغرافیای سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

³استادیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

 در نگرش و مطالعات جغرافی‌دانان سیاسی، شرایط و ویژگی‌های محیط جغرافیایی، همواره بر خصایص فردی و اجتماعی (ویژگی‌های ملی)، شیوه‌های حکمرانی، شکل و ساختار حکومت‌ها، قدرت و امنیت ملی، ساختارهای فرهنگی و اقتصادی و غیره اثرگذار است (مهم است که از این واقعیت‌ها، تفسیر جبرگرایانه نشود). در حقیقت، محیط جغرافیایی، بستر خلق توأم فرصت و تهدید؛ امنیت و ناامنی است. همچنین که محیط طبیعی و جغرافیایی ایران از گذشته‌های دور به دلایل موقعیت خاص جغرافیایی، دوگانه‌ای از خلق فرصت و تهدید بوده است. در این راستا، این پژوهش به دنبال بررسی عوامل محیط جغرافیایی فلات ایران بر تکوین زیست تاریخی/ سیاسی و اجتماعی ناایمن انسان ایرانی است. یافته‌های پژوهشی نشان از آن دارد، که تجارب زیستن در محیط جغرافیایی پرحادثه و بلاخیز، بر زیست تاریخی/ سیاسی و اجتماعی ایرانیان اثرگذار بوده است. به تعبیر دقیق، کم‌و‌کیف و تحولات زیستِ تاریخی/ سیاسی و اجتماعی ایرانیان (به اشکال هرج‌و‌مرج طولانی و تاریخ پرتنش حکومت‌های مستقر در فلات، نوع شیوه‌های حکمرانی و کشورداری، تداوم اسبتداد، خصوصیات ملی و نظایر آن)، را می‌توان تا حد زیادی، متأثر از عوامل محیط جغرافیایی نظیر موقعیت، شرایط اقلیمی و آب‌و‌هوایی، اثر ناهمواری‌ها و ناامنی طبیعی فلات ایران دانست. در پایان، پژوهش به ارائۀ راهکار‌هایی پرداخته است. پژوهش براساس ماهیت و روش توصیفی- تحلیلی محسوب می‌شود. اطلاعات، به شیوه اسنادی و با مراجعه به منابع معتبر گردآوری شده است.
 

کلیدواژه‌ها

ایران؛ عوامل جغرافیایی؛ زیست تاریخی/ سیاسی و اجتماعی؛ ناامنی

مراجع