تاٌثیر پوشش‌های درختچه‌ای بر برخی ویژگی‌های خاک در یک اقلیم نیمه‌خشک

آب و خاک

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 اسفند 1402   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.2024.85947.1364

نویسندگان

زینب سهراب زاده¹؛ یحیی کوچ^{* 2}

¹دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس

²دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

درختچه‌ها از مهم‌ترین اجزای اکوسیستم‌های مرتعی به شمار می‌آیند. با این حال مطالعات اندکی در خصوص تأثیر نوع پوشش‌های درختچه‌ای بر ویژگی‌های خاک اکوسیستم‌های مرتعی انجام شده است. در پژوهش حاضر، اثر پوشش درختچه‌ای لور (Carpinus orientalis Miller.)، سرخه‌ولیک (Crataegus microphylla C. Koch.)، زرشک (Berberis integerrima Bunge.)، آلوچه وحشی (Prunus spinosa L.) و سیاه تنگرس (Rhamnus pallasii Fisch. and C. A. Mey) بر برخی ویژگی‌های خاک در بخش کوهستانی کیاکلا شهرستان نوشهر مورد مطالعه قرار گرفته است. به منظور انجام این پژوهش، تعداد 15 پایه از هر یک از گونه‌های درختچه‌ای اشاره شده انتخاب شد. در زیر تاج پوشش این گونه‌ها، نمونه‌های خاک از عمق صفر تا 10 سانتی‌متری و در یک سطح 30 × 30 سانتی‌متر برداشت و به آزمایشگاه انتقال داده شد. مطابق با یافته‌های این پژوهش، بیشترین مقادیر ویژگی‌های تخلخل، پایداری خاکدانه، محتوی رس، اسیدهای فولویک و هیومیک و سهم میکروبی در خاک زیر پوشش درختچه‌ای لور مشاهده شد. در حالی که کم‌ترین مقادیر جرم مخصوص ظاهری، محتوی شن، شاخص‌های نسبت رس و نسبت رس اصلاح شده، نسبت شن به سیلت و نسبت سیلت به رس به خاک تحت تاج‌پوشش این گونه درختچه‌ای اختصاص داشت. ویژگی‌های ماده آلی، جرم مخصوص حقیقی و محتوی سیلت خاک تفاوت آماری معنی‌داری در بین پوشش‌های درختچه‌ای مورد مطالعه نشان ندادند. نتایج این پژوهش مؤید آنست که وجود پوشش درختچه‌ای لور می‌تواند منجربه بهبود وضعیت ویژگی‌های کیفیت خاک در مراتع کوهستانی شمال کشور گردد. در همین راستا پیشنهاد می‌شود برای احیاء اراضی تخریب‌یافته مرتعی در منطقه مورد مطالعه و همچنین مناطقی با شرایط اکولوژیکی مشابه، در کنار سایر گونه‌های درختچه‌ای بومی منطقه، توجه ویژه به استفاده از گونه لور برای حفاظت خاک گردد.

کلیدواژه‌ها

اسیدهای آلی؛ سهم میکروبی؛ لور؛ ماده آلی؛ مرتع مشجر

مراجع