اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات51
تعداد شماره‌ها2,028
تعداد مقالات21,110
تعداد مشاهده مقاله47,471,355
تعداد دریافت فایل اصل مقاله20,351,164
سعیدی, رضا. (1403). اثر تاریخ کاشت بر نرخ اجزای تبخیر و تعرق ذرت در شرایط تنش شوری. سامانه مدیریت نشریات علمی, 38(2), 175-189. doi: 10.22067/jsw.2024.85046.1350
رضا سعیدی. "اثر تاریخ کاشت بر نرخ اجزای تبخیر و تعرق ذرت در شرایط تنش شوری". سامانه مدیریت نشریات علمی, 38, 2, 1403, 175-189. doi: 10.22067/jsw.2024.85046.1350
سعیدی, رضا. (1403). 'اثر تاریخ کاشت بر نرخ اجزای تبخیر و تعرق ذرت در شرایط تنش شوری', سامانه مدیریت نشریات علمی, 38(2), pp. 175-189. doi: 10.22067/jsw.2024.85046.1350
سعیدی, رضا. اثر تاریخ کاشت بر نرخ اجزای تبخیر و تعرق ذرت در شرایط تنش شوری. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1403; 38(2): 175-189. doi: 10.22067/jsw.2024.85046.1350

اثر تاریخ کاشت بر نرخ اجزای تبخیر و تعرق ذرت در شرایط تنش شوری

آب و خاک
مقاله 1، دوره 38، شماره 2 - شماره پیاپی 94، خرداد و تیر 1403، صفحه 175-189    اصل مقاله (820.78 K)
نوع مقاله: مقالات پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.2024.85046.1350
نویسنده
رضا سعیدی*
گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران
چکیده
تنش‌های محیطی و شرایط اقلیمی در دوره رشد گیاه، از عوامل مؤثر بر میزان تبخیر-تعرق گیاه هستند. اثر تنش شوری و تاریخ کاشت بذر بر نرخ اجزای تبخیر و تعرق ذرت (رقم سینگل کراس 704) در سال 1401 و در منطقه قزوین بررسی شد. برای تفکیک اجزای تبخیر و تعرق ذرت، کشت لایسیمتری انتخاب شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی اجرا شد. تیمارها شامل شوری خاک در چهار سطح (S1) 7/1، (S2)5/2، (S3) 8/3،  (S4)9/5 دسی‌زیمنس بر متر و تاریخ کاشت شامل 15 اردیبهشت (P1)، 4 خرداد (P2)، 24 خرداد (P3) و 13 تیر (P4) بود. شوری عصاره اشباع خاک در تیمارها از طریق اعمال کسر آبشویی بر خاک، کنترل شد. مقدار روزانه رطوبت خاک توسط دستگاه رطوبت‌سنج اندازه‌گیری شد. از تابع خطی مَس-هافمن (1977) نیز به‌عنوان تابع شوری-تبخیر-تعرق، تابع شوری-تعرق و تابع شوری-تبخیر استفاده شد. با افزایش شوری از سطح S1 به S4 و در تاریخ‌های P1، P2، P3 و P4 به‌ترتیب مقدار تبخیر-تعرق در محدوده 619-548، 621-549، 624-547 و 625-544 میلی‌متر، مقدار تعرق در محدوده 429-309، 421-295، 418-281 و 412-265 میلی‌متر و مقدار تبخیر در محدوده 190-239، 200-254، 206-266 و 213-279 میلی‌متر اندازه‌گیری شد. در اثر تنش شوری، پتانسیل آب خاک کاهش یافت و به‌دنبال آن میزان جذب آب و تعرق گیاه کاهش پیدا کرد. با کاهش جذب آب (توسط گیاه)، آب باقی‌مانده از سهم تعرق در خاک، صرف جزء تبخیر و افزایش آن شد. از سوی دیگر تاریخ کاشت بذر نیز بر مقدار تبخیر (جزءِ نامطلوب) و تعرق (جزءِ مطلوب) مؤثر بود. به‌طوری‌که در بیش‌ترین سطح تنش شوری و در تاریخ‌های P1، P2، P3 و P4، سهم تعرق گیاه به‌ترتیب 9/12، 1/14، 6/15 و 2/17 درصد کاهش و سهم تبخیر از سطح خاک به همان اندازه افزایش یافت. در مرحله اولیه رشد گیاه، جزءِ تبخیر دارای سهم غالب در پارامتر تبخیر-تعرق گیاه بود. به‌همین دلیل قرارگیری مرحله اولیه رشد گیاه در روزهای گرم سال، باعث افزایش تلفات تبخیر شد. از این‌رو تیمار S1P1 دارای شرایط بهینه (در پژوهش حاضر) برای افزایش تعرق و کاهش تبخیر بود. تابع خطی مَس-هافمن نیز نشان داد که در تاریخ‌های کشت P1، P2، P3، P4 و به‌ازای افزایش یک دسی‌زیمنس بر متر شوری خاک، میزان تبخیر-تعرق به‌ترتیب 51/2، 82/2، 3/3 و 65/3 درصد کاهش، میزان تعرق به‌ترتیب 1/6، 34/7، 42/8 و 2/9 درصد کاهش و میزان تبخیر به‌ترتیب 5/5، 7/6، 7 و 82/7 درصد افزایش داشت. درنتیجه با کنترل شوری خاک و انتخاب تاریخ مناسب کشت بذر، می‌توان برنامه‌ریزی مصرف بهینه آب را به‌طور بهینه مدیریت نمود.
کلیدواژه‌ها
تلفات آب؛ دوره رشد؛ شوری خاک؛ نیاز آبی
مراجع
  1. Abaza, A., Elshamly, A., Alwahibi, M., Elshikh, M., & Ditta, A. (2023). Impact of different sowing dates and irrigation levels on NPK absorption, yield and water use efficiency of maize. Scientific Reports, 13, 12956. 1-14. https://doi.org/10.1038/s41598-023-40032-9
  2. Akhtari, A., Homaee, M., & Hoseini, Y. (2014). Modeling plant response to salinity and soil nitrogen deficiency. Journal of Water and Soil Resources Conservation, 3(4), 33-49. (In Persian with English abstract)
  3. Alikhani, F., M.Zamani, D., & Yousefi, R. (2015). Determining the probability of proper work days for operations of sewing corn in Qazvin Province. Journal of Bio Systems Engineering, 4(2), 1-19. (In Persian with English abstract)
  4. Allen, R.G., Pereira, L.S., Raes, D., & Smith, M. (1998). Crop evapotranspiration. Guidelines for computing crop water requirements. FAO Irrigation Drainage Paper No.56. Pp. 1-326.
  5. Andarzian, B., Hoogenboom, G., Bannayan, M., & Shirali, M. (2015). Determining optimum sowing date of wheat using CSM-CERES-Wheat model. Journal of the Saudi Society of Agricultural Sciences, 14(2), 189-199. https://doi. org/10.1016/j.jssas.2014.04.004
  6. Ayers, R.S., & Westcot, D.W. (1985). Water quality for agriculture. FAO Irrigation and Drainage Paper No.29. Pp. 32.
  7. Azizian, A., & Sepaskhah, A.R. (2014). Maize response to water, salinity and nitrogen levels: yield-water relation, water-use efficiency and water uptake reduction function. Journal of Plant Production, 8(2), 183-214. https://doi.org/22069/IJPP.2014.1524
  8. Bazrafshan, A., Shorafa, M., Mohammadi, M.H., & Zolfaghari, A.A. (2020). Maize response to salinity stress using water uptake models in different seasons. Iranian Journal of Soil and Water Research, 50(9), 2171-2182. (In Persian with English abstract). https://doi.org/10.22059/ ijswr.2019.281105.668201
  9. Blanco, F.F., Folegatti, M.V., Gheyi, H.R., & Fernandes, P.D. (2008). Growth and yield of corn irrigated with saline water.Journal of Scientia Agricola, 65(6), 574-580. https://doi.org/10.1590/S0103-90162008000600002
  10. Choudhary, S., Vadez, V., Hash, C.T., & Kishor, P.K. (2019).Pearl millet mapping population parents: performance and selection under salt stress across environments varying in evaporativeJournal of Biological Sciences, 89(1), 201-211. https://doi.org/10.1007/s40011-017-0933-1
  11. Dehghani, A., Kazemeini, S.A., Zarei, M., & Alinia, M. (2017). Effects of salt stress and mycorrhiza fungi on morpho-physiological characteristics of sweet corn. Journal of Crop Production and Processing Isfahan University of Technology, 7(1), 101-113. (In Persian with English abstract). https://doi.org/10.18869/acadpub.jcpp.7.1.101
  12. Dehghanisanij, H., Kanani, E., & Akhavan, S. (2018). Evaluation of corn evapotranspiration and its components and relationshipbetween leaf area index and components in surface and subsurface drip irrigation systems. Journal of Water and Soil, 31(6), 1549-1560. (In Persian with English abstract). https://doi.org/10.22067/JSW.V31I6.64019
  13. Ferreira, M.I., Silvestre, J., Conceic, N., & Malheiro, A.C. (2012). Crop and stress coefficients in rain fed and deficit irrigation vineyards using sap flow techniques. Journal of Irrigation Science, 30, 433–447. https://doi.org/10.1007/ s00271-012-0352-2
  14. Guo, T., Liu, C., Xiang, Y., Zhang, P., & Wang, R. (2021). Simulations of the soil evaporation and crop transpiration beneath a maize crop canopy in a humid area. Journal of Water, 13(14), 1-13. https://doi.org/10.3390/w13141975
  15. Katerji, N., van Hoorn, J.W., Hamdy, A., & Mastrorilli, M.(2004). Comparison of corn yield response to plantwater stress caused by salinity and by drought.Journal of Agriculture Water Management, 65, 95-101. https://doi.org/ 10.1016/j.agwat.2003.08.001
  16. Lacerda, C.F., Ferreira, J.F.S., Liu, X., & Suarez, D.L. (2016). Evapotranspiration as a criterion to estimate nitrogen requirement of maize under salt stress. Journal of Agronomy and Crop Science, 202, 192-202. https://doi.org/ 10.1111/jac.12145
  17. Maas, E.V., & Hoffman, G.J. (1977). Crop salt tolerance: Current assessment. Journal of Irrigation Drainage, ASCE, 103, 115-134.
  18. Saeidi, R., Soultani, M., Liaghat, A.M., & Sotoodehneia, A. (2019). The effect of salinity on maize yield in various growth stages. Iranian Journal of Soil and Water Research, 50(8), 1975-1983. (In Persian with English abstract). https://doi.org/10.22059/IJSWR.2019.275824.668125
  19. Saeidi, R. (2021 a). Separation the evaporation and transpiration in maize cultivation and investigation of their response to different irrigation levels. Iranian Journal of Soil and Water Research, 52(5), 1263-1273. (In Persian with English abstract). https://doi.org/10.22059/IJSWR.2021.318297.668881
  20. Saeidi, R. (2021 b). Effect of drought and salinity stress in estimation of forage maize yield through of periodic evapotranspiration, with using of different models. Journal of Water Research in Agriculture, 35(2), 107-121. (In Persian with English abstract). https://doi.org/10.22092/jwra.2021.355044.876
  21. Saeidi, R., Ramezani-Etedali, H., Sotoodenia, A., Kaviani, A., & Nazari, B. (2021). Salinity and fertility stresses modifies and readily available water coefficients in maize (Case study: Qazvin region). Journal of Irrigation Science, 39, 299-313. https://doi.org/10.1007/s00271-020-00711-1
  22. Saeidi, R. (2022 a). Evaluation of multivariate regression models in estimation of evaporation and transpiration components of maize, under salinity stress conditions. Iranian Journal of Soil and Water Research, 53(1), 71-84. (In Persian with English abstract). https://doi.org/10.22059/IJSWR.2022.335453.669157
  23. Saeidi, R. (2022 b).Determination of salinity stress coefficient in the different growth stages of forage maize. Journal of Water Research in Agriculture, 36(1), 75-92. (In Persian with English abstract). https://doi.org/10.22092/ jwra.2022.356739.902
  24. Saeidi, R. (2023).The sensitivity effect of maize growth stages on application of water uptake reduction functions, under salinity stress conditions. Iranian Journal of Soil and Water Research, 54(4), 597-612. (In Persian with English abstract). https://doi.org/ 10.22059/IJSWR.2023.357997.669488
  25. Sajadi, F., Sharifan, H., Soughi, H., & Abdolhosseini, M. (2023).Investigating the performance and water productivity of wheat cultivars in different sowing dates and irrigation conditions (a case study in Gorgan Plain). Journal of Water and Soil Conservation, 30(1), 91-110. (In Persian with English abstract). https://doi.org/ 10.22069/jwsc.2023.20969.3609
  26. Soultani, M., Liaghat, A.M., & Sotoodehneia, A. (2012). Conjunctive effect of planting date and time of supplementary irrigation on water productivity of lentil in rainfed conditions. Iranian Journal of Soil and Water Research, 43(3), 243-248. (In Persian with English abstract). https://doi.org/10.22059/IJSWR.2012.29286
  27. Uossef Gomrokchi, A., Akbari, M., Hassanoghli, A., & Younesi, M. (2020). Monitoring soil salinity and vegetation using multispectral remote sensing data in interceptor drain of salt marsh in Qazvin plain. Journal of Geography and Environmental Sustainability, 10(1), 37-52. (In Persian with English abstract). https://doi.org/10.22126/GES.2020. 4434.2103
  28. Trout, T.J., & Dejonge, K.C. (2017). Water productivity of maize in the US high plains. Journal of Irrigation Science, 35, 251–266. https://doi.org/10.1007/s00271-017-0540-1
  29. Zhou, S., Liu, W., & Lin, W. (2017). The ratio of transpiration to evapotranspiration in a rain fed maize field on the Loess Plateau of China. Journal of Water Science and Technology, 17(1), 221-228. https://doi.org/10.2166/ws. 2016.108

 

 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 2,571
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 626


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب