تأثیر رشد افقی شهر بر وقوع جرائم سرقت در کلانشهر مشهد

جغرافیا و توسعه فضای شهری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 25 اسفند 1402

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgusd.2024.79192.1254

نویسندگان

مهدی بازرگان^{* 1}؛ محمد رحیم رهنما²

¹دانشگاه فردوسی مشهد

²دانشگاه فردوسی

چکیده

توسعه کالبدی شهری به موازات افزایش شهرنشینی عموماً در حاشیه شهرها صورت می گیرد که با گسترش حاشیه نشینی همراه بوده و در پی خصیصه های مکانی آن نواحی، افزایش جرائم را به دنبال دارد. به‌همین‌منظور، مطالعه حاضر باهدف بررسی تأثیر رشدفضایی شهر بر وقوع جرائم‌سرقت در کلانشهرمشهد انجام گرفته است. شیوۀ پژوهش توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر مدل‌های تحلیل‌فضایی-زمانی است که برای تحلیل داده‌ ها از نرم‌افزارهای ArcGIS و TerrSet و تصاویر ماهواره‌ایSentinel-2 بهره گرفته شد. متغیرهای پژوهش‌شامل جرائم‌ ارتکابی‌ سرقت در شهر مشهد دربازه زمانی 1400-1396 است. نتایج‌تحقیق نشان داد که در دوره 2021-2017 بیشترین افزایش کاربری مربوط به اراضی‌ساخته‌شده (31/4 درصد) و بیشترین کاهش کاربری نیز به ترتیب مربوط به اراضی‌ بایر (49/2- درصد) و اراضی-باغی-کشاورزی (83/1- درصد) است. همچنین نتایج پژوهش حاکی از آن است که در نواحی پراکنده‌ رویی به سمت سکونتگاه‌های‌غیررسمی (مناطق 4، 5، 13، 15 و 16)، الگوی غالب جرائم‌سرقت از نوع "لکه‌های داغ‌جدید"، "لکه‌های داغ‌پراکنده" و "لکه‌های داغ‌نوسانی" می‌باشد که بیانگر شدت جرائم‌سرقت در سال‌های اخیر در این نواحی است. اما در نواحی پراکنده‌رویی به سمت مناطق برخوردارشهر (مناطق 9، 12 و 17) الگوی غالب جرائم‌سرقت از نوع "لکه‌های سردمتوالی" و "لکه‌های سردافزایشی" است که بیانگر آن است جرائم‌ سرقت در این نواحی به مرور زمان در حال افزایش است. درمجموع بررسی‌ ها نشان داد که 27/77 درصد جرائم‌سرقت شهر مشهد در محدوده‌هایی که گسترش فضایی-کالبدی صورت گرفته، به وقوع پیوسته که توسط بازآفرینی کالبدی- کارکردی فضاهای بی‌دفاع شهری از طریق بهسازی و تغییر کاربری‌ اراضی می‌توان میزان جرائم سرقت را کاهش داد.

کلیدواژه‌ها

توسعه کالبدی؛ پراکنده‌رویی شهری؛ الگوهای فضایی- زمانی؛ جرائم سرقت؛ کلانشهر مشهد