تهدیدات زیست محیطی و امنیت جامعه ای در ایران امروز

پژوهش ‎های جغرافیای سیاسی

دوره 9، شماره 1 - شماره پیاپی 33، فروردین 1403

نوع مقاله: مقالات علمی -پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/pg.2023.83452.1226

نویسندگان

سید مصطفی موسوی اصل^{* 1}؛ محمد تقی قزلسفلی²؛ علی اکبر جعفری²

¹دانشگاه مازندران

²دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

چکیده

محیط زیست به مثابه‌ی ساحت زندگانی بشر، بسترِ بالندگی انسان، بر این کره‌ی خاکی را میسر نموده است؛ لیکن محیط طبیعی بر اثر کنش‌های انسانی و زیاده‌خواهی آن، با چالش‌های گوناگونی روبرو گشته است. هر چند سالیان زیادی از طرح مشکله‌های زیست‌محیطی در ادبیات امنیتی نمی‌گذرد لکن امروزه اهمیت تهدیدات ناشی از محیط زیست و تاثیرات آن بر امنیت در سطوح فردی، جامعه‌ای و ملی برکسی پوشیده نیست. بروز این تهدیدات بسترساز اشاعه‌ی آن به دیگر نقاط کره‌ی زمین است. به ‌بیان بهتر، تهدیداتی از این جنس گریبان‌گیر مکان و دولت خاصی نخواهد بود. از همین‌رو ایران نه تنها از این امر مستثنی نبوده بلکه همواره با چنین ‌تهدیداتی دست به گریبان بوده است. درحقیقت تخریب محیط‌زیست طی سالیان گذشته در پهنه‌ی جغرافیایی کشورمان روبه‌-فزونی نهاده و در قد و قامت بحران نمود یافته‌ است. مقاله‌ی حاضر با هدف واکاوی پیامدهای تهدیدات زیست محیطی بر امنیت جامعه‌ای، در پی پاسخ به این پرسش است که تهدیدات زیست محیطی چه تاثیری بر امنیت جامعه‌ای ایران برجای می گذارند؟ در پاسخ، این فرض اساس کار قرار گرفته است که به‌نظر می‌رسد در ایران امروز، تهدیدات زیست محیطی و پیامدهای منبعث از آن همچون مساله مهاجرت، با به چالش کشیدن هویت افراد و گروه‌های اجتماعی، امنیت جامعه‌ای ایران را با مخاطره روبرو می‌سازد. انگاره ای که یافته‌های پژوهش بر تحقق آن در جامعه‌ی ایرانی صحّه می‌گذارد. برای بررسی موضوع، ضمن استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و بهره‌گیری از چارچوب نظری امنیت جامعه‌ای، به اسناد و منابع کتابخانه‌ای مرتبط رجوع شده است.

کلیدواژه‌ها

"محیط زیست"؛ " تهدیدات زیست محیطی"؛ " مهاجرت"؛ " امنیت جامعه ای"

مراجع