مقایسه اثر چند پلیمر‌ اکریلیکی در کاهش تحرک برخی فلزات سنگین در یک خاک‌ آلوده

آب و خاک

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 فروردین 1403   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.2024.86611.1378

نویسندگان

علی باریکلو¹؛ پریسا علمداری^{* 1}؛ احمد گلچین²

¹دانشگاه زنجان

²گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

چکیده

امروزه بیشتر مناطق دنیا تحت تأثیر آلودگی عناصر سنگین شامل، سرب، آلومینیوم، جیوه، مس، کادمیوم، نیکل و آرسنیک قرارگرفته‌اند. کادمیم و سرب به‌عنوان خطرناک‌ترین فلزات سنگین معرفی شده‌اند که می‌توانند به محیط زیست و سلامت انسان صدمات قابل توجهی وارد کنند. یکی از مسایل مهم و اساسی در دنیای امروز پاکسازی خاک-های آلوده به آلاینده‌های آلی و معدنی می‌باشد و بر این اساس، خارج نمودن آلاینده از خاک (استخراج) و یا غیر متحرک‌سازی آن یکی از راهکارهای پالایش خاک می‌باشد. این پژوهش برای بررسی تأثیر پلی‌مر‌های مختلف در غیر متحرک کردن فلزات سرب، روی و کادمیوم در خاک در اطراف معدن سرب و روی انگوران استان زنجان انجام گرفت. آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار طراحی شد که تیمارهای آزمایش شامل یک نوع خاک، سه نوع پلی‌مر اکریلیکی (آنیونی، کاتیونی، غیر‌یونی) در چهار سطح (صفر، 05/0، 1/0 و 2/0 درصد) بود. نمونه‌های خاک با پلی‌مر‌ها محلول‌پاشی و در زمان‌های مختلف غلظت قابل جذب سرب، روی و کادمیوم اندازه‌گیری گردید. داده‌‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماری SAS مورد تجزیه‌ و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد با افزایش مدت زمان تماس پلی‌مر با خاک میزان تحرک فلزات سنگین در خاک کاهش یافت و همچنین با افزایش میزان مصرف پلی‌مر میزان تثبیت فلزات در خاک افزایش و پلی‌مر آنیونی به میزان بیش‌تری سرب، روی و کادمیوم را در خاک غیر متحرک کرد. سرب قابل جذب به میزان 76 % توسط پلی‌مر آنیونی، 73 % به وسیله پلی‌مر کاتیونی، 71 % به وسیله پلی‌مر غیر‌یونی غیر متحرک گردید، همچنین روی قابل جذب 72 % به وسیله پلی‌مر آنیونی، 64 % به وسیله پلی‌مر کاتیونی و 61 % به وسیله پلی‌مر غیر‌یونی غیر متحرک شد و کادمیوم قابل جذب 88 % توسط پلی‌مر آنیونی، 82 % توسط پلی‌مر کاتیونی و 80 % توسط پلی‌مر غیر‌یونی غیر متحرک گردید.

کلیدواژه‌ها

"؛ پلیمر آنیونی"؛ تثبیت فلزات سنگین"؛؛ "؛ سرب"

مراجع