تجزیه رشد بهره وری عوامل تولید محصول برنج در ایران: کاربرد رهیافت تحلیل مرزی تصادفی

اقتصاد و توسعه کشاورزی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 25 فروردین 1403   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی به زبان انگلیسی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jead.2024.86613.1251

نویسندگان

سمانه نیکان^{* 1}؛ قادر دشتی²؛ جواد حسین زاد³؛ محمد قهرمان زاده⁴

¹اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

²اقتصاد کشاورزی- دانشگاه تبریز- تبریز- ایران

³دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تبریز

⁴اقتصاد کشاورزی- دانشگاه تبریز-تبریز- ایران

چکیده

برنج یکی از محصولات مهم کشاورزی بوده که بهبود بهره وری عوامل آن پیش شرط اساسی افزایش تولید این محصول است. هدف مطالعه حاضر تجزیه رشد بهره‌وری کل عوامل تولید محصول برنج در ایران است. داده‌های موردنیاز برای استان های مختلف و مربوط به دوره‌ زمانی 1399-1379 از وزارت جهاد کشاورزی و مرکزآمار ایران تهیه گردید. با بکارگیری رهیافت پارامتریک (رهیافت‌ مرزی تصادفی)، رشد بهره‌وری و مولفه‌های اثرگذار آن ازجمله تغییرات مقیاس و تکنولوژی مورد ارزیابی قرار گرفتند. با برآورد تابع هزینه ترانسلوگ، میانگین رشد سال‌های مورد مطالعه بهره‌وری کل عوامل 1/2 درصد محاسبه شد. بر طبق یافته‌ها، رشد بهره‌وری عوامل تولید در کشور مثبت بوده است وعمده این تغییرات ناشی از بهبود تکنولوژی‌های مورد استفاده بوده است. از آنجائی که تغییرتکنولوژی سهم قابل ملاحظه‌ای در ارتقای بهره-وری عوامل در این رهیافت دارا است لذا توصیه می‌شود که در فرایند تولید محصول برنج از نمادهای فناوری شامل بذر اصلاح شده، ماشین‌های مناسب، کودها و محلول‌های تغذیه‌ای بهره‌گرفته شود. نتایج حاصله از اطمینان کافی برخوردار بوده و پیشنهاد می‌شود در مطالعات آتی نیز حتی‌الامکان از رویکرد پارامتری استفاده به عمل‌آید.

برنج یکی از محصولات مهم کشاورزی بوده که بهبود بهره وری عوامل آن پیش شرط اساسی افزایش تولید این محصول است. هدف مطالعه حاضر تجزیه رشد بهره‌وری کل عوامل تولید محصول برنج در ایران است. داده‌های موردنیاز برای استان های مختلف و مربوط به دوره‌ زمانی 1399-1379 از وزارت جهاد کشاورزی و مرکزآمار ایران تهیه گردید. با بکارگیری رهیافت پارامتریک (رهیافت‌ مرزی تصادفی)، رشد بهره‌وری و مولفه‌های اثرگذار آن ازجمله تغییرات مقیاس و تکنولوژی مورد ارزیابی قرار گرفتند. با برآورد تابع هزینه ترانسلوگ، میانگین رشد سال‌های مورد مطالعه بهره‌وری کل عوامل 1/2 درصد محاسبه شد. بر طبق یافته‌ها، رشد بهره‌وری عوامل تولید در کشور مثبت بوده است وعمده این تغییرات ناشی از بهبود تکنولوژی‌های مورد استفاده بوده است. از آنجائی که تغییرتکنولوژی سهم قابل ملاحظه‌ای در ارتقای بهره-وری عوامل در این رهیافت دارا است لذا توصیه می‌شود که در فرایند تولید محصول برنج از نمادهای فناوری شامل بذر اصلاح شده، ماشین‌های مناسب، کودها و محلول‌های تغذیه‌ای بهره‌گرفته شود. نتایج حاصله از اطمینان کافی برخوردار بوده و پیشنهاد می‌شود در مطالعات آتی نیز حتی‌الامکان از رویکرد پارامتری استفاده به عمل‌آید.

کلیدواژه‌ها

بهره وری برنج؛ تغییرتکنولوژی؛ کارایی؛ تحلیل مرزی تصادفی

مراجع