تحلیلی بر وضعیت حکمروایی شایسته در نقاط شهری استان سمنان

جغرافیا و توسعه فضای شهری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 03 اردیبهشت 1403

نوع مقاله: پژوهشی-مطالعه موردی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgusd.2024.85714.1365

نویسندگان

علی اکبر تقی پور^{* 1}؛ محمد کاظم شمس پویا²

¹دامغان

²دکترای جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

در شیوه‌های نوین ادارۀ امور حکومتی، جامعۀ مدنی و مردم نیز در تصمیم‌گیری‌ها دخالت داده می‌شوند. در این راستا حکمروایی شایستۀ شهری الگووارۀ جدیدی است که مورد توجه محافل علمی و نهادهای مختلف قرار گرفته است. حکمروایی در مقایسه با شیوه‌ها و فرآیندهای سنّتیِ تصمیم‌گیری و سیاستگذاریِ حکومتی که معمولاً بالا به پایین بوده و به‌صورت فرآیندهایی غیرمشارکتی و بدون دخالت بازیگران، گروه‌ها، افراد و ذی‌نفعانِ غیرحکومتی انجام می‌پذیرد، به‌مثابه فرآیند تصمیم‌گیری مشارکتی تعریف می‌شود. از این رو مقالۀ حاضر با هدف سنجش وضعیت مؤلفه‌های حکمروایی شایسته در نقاط شهریِ اصلی و پرجمعیت بخش مرکزی هشت شهرستان استان سمنان صورت پذیرفت. بنابراین 220 پرسشنامه در شهرستان‌های استان میان شهروندان به شیوۀ تصادفی توزیع گردید. نتایج نیز در نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای رتبه‌بندی مؤلفه‌ها از آزمون رتبه‌بندی فریدمن و برای تعیین تفاوت میانگین‌ها از آزمون تحلیل واریانس (آنوا) استفاده گردید. نتایج نشان داد که در میان مؤلفه‌های حکمروایی شایسته به ترتیب مؤلفه‌های مشارکت، قانونمندی، کارایی و اثربخشی بیشترین امتیاز و مؤلفه‌های مسئولیت‌پذیری، پاسخگویی و شفافیت امتیاز کمتری را کسب کردند. همچنین اختلاف معنی‌داری بین میانگین شهرهای سمنان، شاهرود، دامغان، گرمسار، مهدیشهر، سرخه، میامی و آرادان وجود دارد. بر این مبنا وضعیت مؤلفه‌های حکمروایی شایسته در نقاط مورد اشاره ضعیف ارزیابی می‌گردد. حکمروایی ضعیف می‌تواند مشارکت‌گریزی شهروندان و بی‌اعتمادی شهروندان به مدیران و عناصر رسمی نظام حکمروایی را در پی داشته باشد. در مقابل حکمروایی شایسته می‌تواند منجر به همگرایی شهروندان، اعتماد آنان به دولت و نهادهای رسمی و توزیع عادلانۀ خدمات و زیرسا‌خت‌ها گردد که خود در افزایش کارایی و اثربخشی مؤثر است.

کلیدواژه‌ها

حکمروایی شایسته شهری؛ حکومت؛ سیاستگذاری؛ استان سمنان؛ نقاط شهری