که فرزند او افسر ماه شد جستاری در دستبردهای عرضی کاتبان بر صور خیال شاهنامه؛ مطالعۀ موردی: افسر ماه

دانش و خرد حماسی

مقاله 4، دوره 1، شماره 1، فروردین 1403، صفحه 43-70   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jmels.2024.84973.1012

نویسنده

محمود حسن آبادی^*

دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

نسخه بدل‌های شاهنامه دنیایی شگفت فرا روی خواننده می‌گسترند و نشان می‌دهند که چگونه کاتبان در هنگام کتابت شاهنامه، انواع و اقسام دستبردها را با دلایل و انگیزه‌های مختلف در متن فردوسی اعمال می‌کرده‌اند. دلمشغولی برخی از شاهنامه‌پژوهان از جمله نوشین، خالقی مطلق و دیویس بحث و فحص در این دستبردها بوده و آنها را از جهات مختلف مورد تحقیق و تبیین قرار داده‌اند.
نویسنده در این جستار، نوعی خاص از این دستبردها را که شاهنامه‌پژوهان تاکنون به آن توجّه نکرده‌اند، شناسایی نموده و مورد بررسی و تحلیل قرار داده است: دستبرد در حوزۀ صور خیال شاهنامه. وی برای این کار تعبیر «افسر ماه» را که 13 بار در شاهنامه به کار رفته، به عنوان نمونۀ نوعی این گونه از دستبردها برگزیده و رویکردهای مختلف کاتبان را در برخورد با این تعبیر استخراج، دسته‌بندی و تحلیل کرده است. (به خاطر محدودیت های سامانه، کل چکیده جای نگرفت. لذا به صورت فایلی جداگانه بارگذاری شده است).

کلیدواژه‌ها

شاهنامه؛ صور خیال؛ کتابت؛ کاتبان؛ دستبرد؛ افسر ماه

مراجع