ارزیابی دقت روش فرامکعب لاتین به‌منظور انتخاب موقعیت نقاط مطالعاتی برای تهیه نقشه‌ی رقومی ویژگی‌های خاک

آب و خاک

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 اردیبهشت 1403   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.2024.86936.1388

نویسندگان

زهره مصلح قهفرخی^{* 1}؛ ابوالفضل آزادی²

¹1- استادیار بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج

²استادیار پژوهش بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری، سازمان تحقیقات، آموزش

چکیده

با توجه به اینکه دقت و صحت تمام اطلاعات خاک‌شناسی وابسته به بهترین گمانه‌زنی در مورد مکان تغییرات خاک‌ها در قالب تعیین الگوی نمونه‌برداری می‌باشد، انتخاب روشی کارآمد که بتواند به بهترین شکل این تغییرات را رصد نماید بسیار حائز اهمیت است. تاکنون مطالعات اندکی در رابطه با بررسی تأثیر تصادفی بودن انتخاب نمونه‌ها در روش فرامکعب لاتین بر صحت نقشه‌ها انجام شده است. این مطالعه با هدف ارزیابی دقت روش فرامکعب لاتین در انتخاب موقعیت نمونه‌برداری به‌منظور انجام مطالعات نقشه‌برداری رقومی خاک در منطقه‌ای از شهرستان بروجن در استان چهارمحال و بختیاری انجام شد. با توجه به اینکه، چندین مرتبه نمونه‌برداری میدانی برای ارزیابی روش نمونه‌برداری خاک امری غیرمنطقی است در این پژوهش تلاش گردید تا از روش‌های شبیه‌سازی بر اساس نقشه‌هایی با صحت بسیار بالا برای این منظور استفاده شود. فاصله باهاتاچاریا برای کمّی‌سازی فاصله بین توزیع احتمال جامعه اصلی و اجراهای مختلف روش فرامکعب لاتین استفاده گردید. نقشه ویژگی‌های خاک (درصد کربنات کلسیم معادل، رس و کربن آلی) عمق سطحی (صفر تا 30 سانتی‌متر) با استفاده از روش ماشین بردار پشتیبان تهیه گردید و اعتبارسنجی شد. علاوه بر آن، انتخاب موقعیت نقاط نمونه‌برداری با استقاده از روش فرامکعب لاتین با تراکم 200 نقطه با 500 مرتبه اجرا انجام گردید. در هر مرحله، اعتبارسنجی برای پیش-بینی ویژگی‌های خاک با استفاده از R2، RMSE و %RMSE انجام شد. نتایج نشان داد که برای تمامی ویژگی‌های مورد بررسی، مدل ماشین‌بردار پشتیبان از صحت قابل قبولی (%RMSE کمتر از 40) برخوردار می‌باشد. از سوی دیگر، نتایج گویای آن است که خروجی‌های مختلف روش فرامکعب لاتین در اجراهای مختلف آن بر صحت مدلسازی تأثیرگذار است و مقادیر RMSE مدل در حالت‌های مختلف برای درصد کربنات کلسیم معادل، رس و کربن آلی به‌ترتیب از 1/1، 1/1 و 02/0 تا 2/3، 2 و 12/0 متغیر است. اگرچه این موضوع متأثر از ویژگی مورد بررسی و میزان تغییرات آن در منطقه مورد مطالعه نیز می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

ماشین بردار پشتیبان؛ فاصله باهاتاچاریا؛ موقعیت نمونه؛ نقشه‌برداری رقومی

مراجع