اثر همزیستی اندوفیت‌هایAspergillus niger وOD14 Bacillus aquimaris با دانهال‌های مکزیکن لایم تحت شرایط تنش شوری

علوم باغبانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 اردیبهشت 1403   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhs.2024.73232.1101

نویسندگان

لیلا بقازاده دریایی^{* 1}؛ داود صمصام پور¹؛ عبدالنبی باقری²؛ جلوه سهرابی پور³

¹دانشگاه هرمزگان

²مرکز تحقیقات بندرعباس

³مرکز تحقیقات و کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان

چکیده

رشد و عملکرد گیاهان به‌سبب تنش‌های زنده و یا غیر زنده متعدد محدود می‌شود. در سال‌های اخیر، افزایش خشکی و خشکسالی در ایران روی کیفیت آب آبیاری تاثیر گذار بوده و آن‌را به سمت شور شدن سوق داده است. میکروارگانیسم‌های اندوفیت نقش مهمی در محافظت از گیاهان میزبان خود در برابر تنش‌های زیستی و غیرزیستی ایفا می‌کنند. در این مطالعه، از ترکیب اندوفیتی قارچی Aspergillus niger و باکتریایی OD14 Bacillus aquimaris همزیست با جلبک دریایی، به‌ترتیب در غلظت‌های 106×1 سلول در یک میلی‌لیتر و 108×1 سلول در یک میلی‌لیتر ، به‌منظور ارتقاء تحمل دانهال‌های مکزیکن لایم نسبت به تنش شوری استفاده شده است. اندوفیت قارچی و باکتریایی بر اساس مورفولوژیک و مولکولی (به‌ترتیب بر پایه تکثیر نواحی ITS1 و ITS4 و ژن 16s rRNA) با استفاده از تکنیک PCR مورد شناسایی قرار گرفتند. تلقیح در مرحله هشت ماهگی دانهال‌ها انجام و پس از گذشت سه ماه، تنش شوری صفر، 2000، 4000 و 6000 میکروزیمنس بر سانتی‌متر به‌صورت مرحله به مرحله اعمال شد. پس از هشت هفته، صفات مورفولوژیک، بیوشیمیایی، آنتی اکسیدانی و میزان رنگدانه‌های فتوسنتزی دانهال‌ها مورد ارزیابی قرار گرفتند. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. نتایج نشان دادند، اکثر صفات مورد بررسی، اختلاف معنی‌داری نسبت به نمونه‌های شاهد داشتند. در شوری 6000 میکروزیمنس بر سانتی‌متر، اندوفیت باعث افزایش وزن تر و خشک ساقه (به‌ترتیب 81/206 و 38/202 درصد)، وزن تر و خشک برگ (به‌ترتیب 49/203 و 58/870 درصد) و وزن تر و خشک ریشه (به‌ترتیب 41/347 و 95/421 درصد) نسبت به شاهد شد. ترکیب اندوفیتی توانسته بود سطح رنگدانه‌های فتوسنتزی از جمله کلروفیل آ (21/65 درصد)، کلروفیل ب (9/11 درصد) و کاروتنوییدها (09/59 درصد) را به‌طور معنی‌داری نسبت به شاهد افزایش دهد. در بررسی ظرفیت آنتی اکسیدانی دانهال‌ها در بالاترین سطح شوری، ترکیب اندوفیتی توانسته بود باعث روند افزایشی آنزیم‌های آنتی اکسیدانت کاتالاز (84/141 درصد)، پراکسیداز (8/66 درصد)، سوپراکسید دیسموتاز (01/60 درصد)، گلوتاتیون ردوکتاز (41/232 درصد) و اسکوربیک پراکسیداز (88/24 درصد) نسبت به شاهد شود. همچنین، ترکیب اندوفیتی توانست باعث کاهش معنی‌دار مالون دی آلدئید (18/35 درصد) و افزایش قندهای محلول (85/17 درصد) و پروتئین کل (62/22 درصد) در دانهال-های تلقیح شده نسبت به شاهد شود. به‌طورکلی، اندوفیت‌های قارچی و باکتریایی همزیست با ماکروجلبک‌ها می‌توانند به‌عنوان گزینه مناسب برای افزایش تحمل گیاهان نسبت به تنش‌های زیستی و غیر زیستی از جمله شوری مورد استفاده قرار گیرند.

کلیدواژه‌ها

اندوفیت‌های قارچی؛ اندوفیت‌های باکتریایی؛ تنش شوری؛ ظرفیت آنتی اکسیدانی

مراجع