The Representation of Ideology and Power in Naghmeh Samini’s Sheklak and Khab dar Fenjan-e Khali using Fairclough's Critical Discourse Analysis

زبانشناسی و گویش های خراسان

Article 1, Volume 15, Issue 4 - Serial Number 33, March 2024, Pages 1-24   

Document Type: Original Article

DOI: 10.22067/jlkd.2024.87225.1238

Authors

Erfan Ebrahimi¹; Behrooz Mahmoodi-Bakhtiari^{* 2}

¹MA Student in Dramatic Literature, Faculty of Fine Arts, University of Tehran, Tehran, Iran

²Associate Professor, Performing Arts Department, University of Tehran, Tehran, Iran

Abstract

This study examined the discourses of two dramatic texts written by Naghmeh Samini according to the hegemony of the time of production and consumption of the text. The plays Sheklak and Khab dar Fenjan-e Khali were published in between 2004 and 2008. The selected texts were used over the same time as the fundamentalist government governed. In this research, the plays were not studied as mere artistic texts, but as a linguistic elements that include different discourses. Using Fairclough's critical discourse analysis, the social practice of dramatic texts were investigated. Using his three-stage model, i.e., analyzing the text, finding the discourse practice, and finding the social practice, the texts were analyzed. The results showed that the ruling discourse of that time had an impact on the formation of texts, and at the same time, the discourses used by the author in the plays are based on the author’s gender and some other characteristics. The discourse is far from the articulation of the hegemonic discourse of the time. Although the author tries to distance himself from hegemony by using linguistic tools, yet the extent of this distance and how ideology and power are reflected in the texts can be examined.

Keywords

Iranian Female Playwrights; Critical Discourse Analysis; Discourse Articulation; Fundamentalism; Ideology and Power; Naghmeh Samini

References

آقاگل‌زاده، فردوس. (۱۳۹۹). فرهنگ توصیفی تحلیل گفتمان و کاربردشناسی. تهران: انتشارات علمی.

ترجمان، فریبا و غفاری، مسعود. (۱۳۹۹). «حقوق شهروندی در دولت نهم و دهم (احمدی‌نژاد)». فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی 50/2: ۶۵۱-۶۶۸.

ثمینی، نغمه. (۱۴۰۱). شکلک. تهران: نشر نی.

ثمینی، نغمه. (۱۳۹۵). خواب در فنجان خالی. تهران: نشر نی.

خسروی، زهرا. (۱۳۸۸). «بررسی تاریخ‌نگاری تئاتر ایران با روش تحلیل گفتمان انتقادی با تمرکز بر سه کتاب بنیاد نمایش در ایران، ادبیات نمایشی در ایران و تئاتر قرن سیزدهم». پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد ادبیات نمایشی. دانشگاه تهران.

زاهدی، فریندخت و نصرتی، رفیق و نجیبی، آذر. (۱۳۹۱). «بررسی نقش‌های جنسگرایانه در دو نمایشنامۀ خواب در فنجان خالی و شکلک اثر نغمه ثمینی بر اساس نظریۀ کنش متقابل نمادین». نشریه جامعه‌شناسی هنر و ادبیات. ۴: ۸۱-۹۶.

شیرگیر، سویل. (۱۳۹۹). «بررسی رویکرد فمینیستی نمایشنامه‌های نغمه ثمینی از منظر آراء ژولیا کریستوا با تأکید بر دو اثر شکلک و خواب در فنجان خالی». پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد ادبیات نمایشی. دانشگاه هنر تهران.

عبدالکریمی، بیژن، و چوپان، سیران. (۱۴۰۱). «گفتمان فرهنگی-سیاسی جمهوری اسلامی ایران در قبال هنر و هنرمند با رویکرد نظریه لاکلائو و موفه». فصلنامه جامعه پژوهشی فرهنگی 13/2: ۴۹-۶۴.

فاضلی، محمد. (۱۳۸۳). «گفتمان و تحلیل گفتمان انتقادی». نشریه پژوهش‌نامه علوم انسانی و اجتماعی. ۱۴: ۸۱-۱۰۶.

فرکلاف، نورمن. (۱۳۹۹). تحلیل گفتمان انتقادی. ترجمه روح‌الله قاسمیان (چاپ دوم). تهران: اندیشۀ احسان.

قندهاریون، عذرا و رستمی، محبوبه. (۱۳۹۶). «بازنمایی کلیشه و ضدکلیشه زن؛ کاوشی در دنیای تبلیغات تلویزیون ایران با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف». نشریه راهبرد فرهنگ. ۱۰/۳۸: ۱۸۵-۲۰۶.

کرمی‌قهی، محمدتقی و خزائی، طاهره. (۱۳۹۸). «بررسی زنانگی در گفتمان تشکل‌های اصولگرا زنان، تاکتیک‌ها و سازوکارهای گفتمانی». فصلنامه زن و جامعه، ۲: ۲۴۱-۲۶۲.

گلریزه، سارا. (۱۳۸۸). «بررسی نمایشنامه‌های دو نمایشنامه‌نویس زن معاصر ایران نغمه ثمینی و چیستا یثربی». پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد ادبیات نمایشی. دانشگاه تربیت مدرس.

گودرزی، محسن. (۱۳۸۸). «تحلیل گفتمان انتقادی». نشریه کتاب ماه علوم اجتماعی. ۲۲: ۷۷‑۸۱.

میلز، سارا. (۱۳۹۶). گفتمان. ترجمه فتاح محمدی. زنجان: نشر هزاره سوم.

ناصربخت، محمدحسین و شمسی، شقایق سادات. (۱۴۰۱). «مطالعه رابطه کنش و شخصیت در شخصیت‌های زن نمایشنامه‌های «خواب در فنجان خالی» و «خانه» اثر نغمه ثمینی». نشریه زن در فرهنگ و هنر. ۱۴: ۱۷۷-۱۹۸.

یورگنسن، ماریان و فیلیپس، لوئیز. (۱۳۹۶). نظریه و روش در تحلیل گفتمان. ترجمه هادی جلیلی (چاپ هفتم). تهران: نشر نی.

Fairclough, Norman. (1989). Language and Power. New York: Longman.