| تعداد نشریات | 52 |
| تعداد شماره‌ها | 2,095 |
| تعداد مقالات | 21,697 |
| تعداد مشاهده مقاله | 81,640,119 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 25,673,708 |
نقد و بررسی دیدگاه‌ها پیرامون مفاد «لاینبغی» در روایات | ||
| علوم قرآن و حدیث | ||
| مقاله 6، دوره 56، شماره 1 - شماره پیاپی 112، مرداد 1403، صفحه 135-154 اصل مقاله (827.13 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jquran.2024.83156.1556 | ||
| نویسندگان | ||
| عبدالجبار زرگوش نسب* 1؛ علی حسینی‌فر2 | ||
| 1دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه ایلام، ایلام،ایران | ||
| 2مدرس سطوح عالی حوزه علمیه ایلام، ایلام، ایران | ||
| چکیده | ||
| «ینبغی» و «لاینبغی»، ازجمله تعبیرات پرکاربرد در روایات هستند که ریشه آنها در لغت به این معانی است: طلب، جواز، شایستگی، تمکن و تیسّر. مشتقات این مادهٔ لغوی در قرآن کریم نیز در همین معانی به کار رفته است. این جستار با روش توصیفی‌تحلیلی، به کاربست‌های روایی این تعبیرات و ضرورت مفهوم‌شناسی و واکاوی مفاد آنها می‌پردازد. به نظر می‌رسد در دلالت «ینبغی» بر جواز تکلیفی، مناقشه و خلافی در میان نیست و مدلول «لاینبغی»، محل نقض و ابرام فقهای امامیه قرار گرفته است. با تتبع در منابع لغوی و تأمل در کاربردهای رواییِ این تعبیر و دقت در استعمالات آن می‌توان گفت: فراوانی استعمال آن در تحریم کاربرد دارد. شاید بتوان با تمسک به این کثرت استعمال و انصراف ناشی از آن و نیز برخی مؤیدات رواییِ بر غلبهٔ ظهور این مادهٔ لغوی در حرمت، بر ظهور آن در کراهت تأکید کرد. بعضی از لغت‌شناسان، «لاینبغی» را واجد معنایی؛ اعم از عدم‌تمکن و عدم‌تیسّر تلقی کرده و آن را به‌معنای عدم‌شایستگی و فقدان اهلیّت تفسیر کرده‌اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ینبغی؛ لاینبغی؛ جواز؛ اباحه؛ نفی بأس؛ حکم شرعی | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم. ترجمۀ آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی. تهران: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی، 1380.
ابن‌بابویه، محمدبن‌علی. الخصال. قم: مؤسسة النشر الإسلامی، 1362.
ابن‌بابویه، محمدبن‌علی. کتاب من لا یحضره الفقیه. قم: مؤسسة النشر الإسلامی، 1413ق.
انصاری شیرازی، قدرت‌اله و پژوهشگران مرکز فقهى ائمهٔ اطهار(ع). موسوعة أحکام الأطفال و أدلته. قم: مرکز فقهی ائمهٔ اطهار(ع)، 1429ق.
انصاری، مرتضی‌بن‌محمدامین. کتاب الصلاة. قم: کنگرهٔ جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى، 1415ق.
انصاری، مرتضی‌بن‌محمدامین. کتاب المکاسب. قم: کنگرهٔ جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى، 1415ق.
بحرانی، یوسف‌بن‌احمد. الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة. قم: مؤسسة النشر الإسلامی، 1405ق.
جوهری، اسماعیل‌بن‌حماد. الصحاح. بیروت: دار العلم للملایین، 1376ق.
حر عاملی، محمدبن‌حسن. وسائل الشیعة إلی تَحْصیلِ مَسائلِ الشَّریعَة. قم: آل‌البیت لإحیاء التراث، 1409ق.
خویی، ابوالقاسم. موسوعة الإمام الخویی. قم: مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخویی، 1418ق.
راغب اصفهانی، حسین‌بن‌محمد. مفردات الفاظ القرآن. بیروت: دار القلم، 1412ق.
شبیری زنجانی، سیدموسی. کتاب نکاح. قم: مؤسسهٔ پژوهشى رأى‌پرداز، 1419ق.
شهید اول، محمدبن‌مکی. غایة المراد فی شرح نکت الإرشاد. قم: مؤسسة النشر الإسلامی، 1414ق.
شهید ثانی، زین‌الدین‌بن‌علی. الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة. قم: کتاب‌فروشی داوری، 1410ق.
صدر، سیدمحمد. ما وراء الفقه. بیروت: دار الأضواء، 1420ق.
طباطبایی، محمدحسین. المیزان فی تفسیر القرآن. قم: مؤسسة النشر الإسلامی، چاپ‌پنجم، 1417ق.
طباطبائی یزدی، محمدباقر. وسیلة الوسائل. قم: بی‌نا، بی‌تا.
طبرسی، فضل‌بن‌حسن. مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تهران: ناصرخسرو، 1372.
طوسی، محمدبن‌حسن. الإستبصار فیما اختلف من الأخبار. تهران: دار الکتب الإسلامیة، 1390ق.
طوسی، محمدبن‌حسن. النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوى. بیروت: دار الکتاب العربی، 1400ق.
طوسی، محمدبن‌حسن. تهذیب الأحکام فی شرح المقنعه. تهران: دار الکتب الإسلامیة، 1407ق.
عسکری، حسن‌بن‌عبدالله. الفروق اللغویة. بیروت: دار الآفاق الجدیدة، 1400ق.
علامه حلی، حسن‌بن‌یوسف. مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة. قم: مؤسسة النشر الإسلامی، 1413ق.
علامه حلی، حسن‌بن‌یوسف. منتهی المطلب فی تحقیق المذهب. مشهد: مجمع البحوث الإسلامیة، 1412ق.
فاضل لنکرانی، محمد. تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة. قم: مرکز فقهى ائمهٔ اطهار(ع)، 1429ق.
قمی مشهدی، محمدبن‌محمدرضا. تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب. تهران: سازمان چاپ وانتشارات وزارت ارشاد اسلامى، 1368.
کلینی، محمدبن‌یعقوب. الکافی. قم: دار الحدیث، 1429ق.
مجلسى، محمدباقربن‌محمدتقى. مرآة العقول فی شرح اخبار آل الرسول. تهران: دار الکتب الإسلامیة، 1404ق.
محقق حلی، جعفربن‌حسن. المعتبر فی شرح المختصر. قم: سیدالشهداء(ع)، 1407ق.
مرتضی زبیدی، محمدبن‌محمد. تاج العروس من جواهر القاموس. بیروت: دار الفکر، 1414ق.
مصطفوی، حسن. التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. لندن: دار الکتب العلمیة؛ مرکز نشر آثار علامه مصطفوی، 1430ق.
مقری، احمدبن‌محمد. المصباح المنیر فى غریب الشرح الکبیر للرافعى. قم: دار الهجرة، 1414ق.
موسوی عاملی، محمدبن‌علی. مدارک الأحکام فی شرح عبادات شرائع الإسلام. بیروت: آل البیت لإحیاء التراث، 1411ق.
میرزای شیرازی، محمدحسن‌بن‌محمود. تقریرات آیةالله المجدد الشیرازی. قم: آل‌البیت لإحیاء التراث، 1409ق.
میرزاى قمى، ابوالقاسم‌بن‌محمدحسن. غنائم الأیّام فی مسائل الحلال و الحرام. قم: مؤسسة النشر الإسلامی، 1417ق.
نورى، حسین‌بن‌محمدتقى. مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. قم: آل‌البیت(ع)، 1408ق.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 805 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 290 |
||