سنجش و ارزیابی الگوی توسعه کالبدی – فضایی شهر یاسوج

جغرافیا و توسعه فضای شهری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 13 خرداد 1403

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgusd.2024.87857.1418

نویسندگان

مهدی احساسی خواه¹؛ کرامت اله زیاری^{* 2}؛ عباس رجایی²؛ احمد پوراحمد²؛ حسین حاتمی نژاد²

¹دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران

²دانشگاه تهران

چکیده

الگوی توسعه فیزیکی – کالبدی یکی از موضوعات مهم و کلیدی قرن بیست و یکم در ارتباط با بحث پایداری شهر است. این الگو به عنوان الگوی توسعه فضایی فعالیت های انسان در برهه خاصی از زمان تعریف می گردد و به دو دسته کلی گسترش پراکنده یا افقی و الگوی فشرده طبقه بندی می گردد و شناخت الگوی توسعه کالبدی شهر و ارزیابی الگوی میزان فشردگی و پراکندگی آن جهت هدایت آن در راستای توسعه پایداری شهری امری ضروری برای تمام جوامع شهری محسوب می گردد، چراکه امروزه اغلب پژوهشگران و مدیران شهری اعتقاد‌ دارند که ارتباط معناداری بین الگوی توسعه کالبدی شهر با پایداری وجود دارد. بر این اساس، هدف اصلی پژوهش حاضر، تحلیل الگوی توسعه کالبدی – فضایی شهر یاسوج با استفاده از پردازش تصاویر ماهواره‌ای و مدل‌های کمی است. روش‌شناسی تحقیق، ترکیبی از روش‌های قیاسی و استقرایی است. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که در طی چهار دهه اخیر (1400-1370)، بیشترین میزان توسعه فیزیکی شهر یاسوج در جهات شمال غربی، غرب و جنوب بوده است. از سویی دیگر نتایج حاکی از بالا بودن نرخ رشد توسعه کالبدی شهر بر نرخ رشد جمعیت شهری است. همچنین الگوی رشد کالبدی شهر یاسوج طی دوره 1395-1365 دارای الگوی توسعه افقی و اسپرال بوده است که بیشترین میزان توسعه کالبدی افقی مربوط به سال 1385 با ضریب آنتروپی برابر با 1.33 می‌باشد. ازاین‌رو کنترل و نظارت بر ساخت‌وسازهای شهری در محور شمال غرب و غرب و مدیریت اسکان مهاجران می‌تواند راهبرد مهمی در هدایت توسعه کالبدی شهر یاسوج باشد.

کلیدواژه‌ها

توسعه کالبدی؛ الگوی اسپرال؛ پایداری؛ مدل های کمی؛ شهر یاسوج