رابطه بین حافظه ی کاری و استدلال سیال کودکان نارساخوان: نقش میانجی عملکرد اجرایی

پژوهش های روان شناسی بالینی و مشاوره

مقاله 7، دوره 14، شماره 1، خرداد 1403، صفحه 131-146   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/tpccp.2022.73586.1205

نویسندگان

علی آگاهی¹؛ حسین شاره^{* 2}؛ حسن توزنده جانی³

¹دانش آموخته دکترای تخصصی روانشناسی عمومی، دانشگاه آزاد نیشابور، نیشابور، ایران.

²استاد گروه روانشناسی بالینی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران.

³دکترای روانشناسی بالینی، دانشیار، دانشگاه آزاد واحد نیشابور، نیشابور، ایران

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی نقش میانجی عملکرد اجرایی در رابطه‌ی بین حافظه‌ی کاری و استدلال سیال کودکان نارساخوان انجام شد.

روش: این پژوهش توصیفی- همبستگی از نوع مدل‌سازی معادلات ساختاری است. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان نارساخوان پایه سوم ابتدایی شهر مشهد بود. از بین جامعه هدف، 205 نفر ( 130 پسر و 75 دختر) به روش نمونه گیری در دسترس از مراکز اختلالات یادگیری شهر مشهد در سال تحصیلی 1389-1399 انتخاب شدند. از مقیاس هوشی استنفورد بینه - ویراست پنجم، آزمون دسته بندی کارت های ویسکانسین و آزمون رنگ-واژه استروپ برای جمع‌آوری داده‌ها استفاده شد.

یافته‌ها: نتایج مدل برازش شده، نشان داد که حافظه‌ی کاری با استدلال سیال رابطه‌ی معنی‌داری دارد (04/0p=)، 1/28 درصد از تغییرات متغیر استدلال سیال تحت تأثیر عملکرد اجرایی و حافظه‌ی کاری است، عملکرد اجرایی در رابطه ی بین حافظه ی کاری و استدلال سیال نقش میانجی ندارد و تقویت حافظه ی کاری منجر به تقویت استدلال سیال کودکان نارساخوان می گردد.

کلیدواژه‌ها

عملکرد اجرایی؛ استدلال سیال؛ نارساخوان؛ حافظه‌ی کاری

مراجع

Agahi , A., & Asadi, F. (2017). Interpretation of Tehran-Stanford-Binet Intelligence ‎Scale. Fara Angizesh Publications.

American Psychiatric Association, D. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders: DSM-5 (Vol. 5). American psychiatric association Washington, DC.

Aminlou, M., Kamkari, K., & Shikrzadeh, S. (2013). Concurrent validity of the new version of Tehran-Stanford-Binet intelligence test and Wechsler Intelligence Scale-Second Edition for children with learning disabilitie. Exceptional Education, 13(7), 50-60.

Barbosa, T., Rodrigues, C. C., Mello, C. B. d., Silva, M. C. d. S. e., & Bueno, O. F. A. (2019). Executive functions in children with dyslexia. Arquivos de Neuro-psiquiatria, 77(4), 254-259. https://doi.org/10.1590/0004-282X20190033

Berg, E. A. (1948). A simple objective technique for measuring flexibility in thinking. The Journal of general psychology, 39(1), 15-22.

Bizama, M., Saldaño, D., & Rodríguez, C. (2019). Fluid intelligence, working memory, reading fluency and comprehension in chilean school children Universidad de Almería (Spain).

Butterfuss, R., & Kendeou, P. (2018). The role of executive functions in reading comprehension. Educational Psychology Review, 30, 801-826. https://doi.org/10.1007/s10648-017-9422-6

Corso, H. V., Cromley, J. G., Sperb, T., & Salles, J. F. (2016). Modeling the relationship among reading comprehension, intelligence, socioeconomic status, and neuropsychological functions: The mediating role of executive functions. Psychology & Neuroscience, 9(1), 32. https://doi.org/10.1037/pne0000036

García-Madruga, J. A., Gómez-Veiga, I., & Vila, J. Ó. (2016). Executive functions and the improvement of thinking abilities: The intervention in reading comprehension. Frontiers in psychology, 7, 58.

Geyvi, H., Naderi, M., & Dehghani, F. (2014). Investigating the effectiveness of cognitive rehabilitation in executive performance reconstruction in patients with obsessive-compulsive disorder. Clinical Psychology Studies, 16(4), 101-128.

Harrison, T. L., Shipstead, Z., & Engle, R. W. (2015). Why is working memory capacity related to matrix reasoning tasks? Memory & cognition, 43, 389-396. https://doi.org/10.3758/s13421-014-0473-3

Jastrzębski, J., Ociepka, M., & Chuderski, A. (2020). Fluid reasoning is equivalent to relation processing. Intelligence, 82, 101489. https://doi.org/10.1016/j.intell.2020.101489

Johann, V., Könen, T., & Karbach, J. (2020). The unique contribution of working memory, inhibition, cognitive flexibility, and intelligence to reading comprehension and reading speed. Child Neuropsychology, 26(3), 324-344. https://doi.org/10.1080/09297049.2019.1649381

Kamkari, K. (2011). The new version of Tehran-Stanford-Binet intelligence test. Tehran: Madares-e Karamad Publication.

Kim, S., & Park, E. H. (2018). Relationship of working memory, processing speed, and fluid reasoning in psychiatric patients. Psychiatry investigation, 15(12), 1154. https://doi.org/10.30773/pi.2018.10.10.2

Lezak, M. D. (2004). Neuropsychological assessment. Oxford University Press, USA.

Mano, Q. R., Jastrowski Mano, K. E., Guerin, J. M., Gibler, R. C., Becker, S. P., Denton, C. A., Epstein, J. N., & Tamm, L. (2019). Fluid reasoning and reading difficulties among children with ADHD. Applied Neuropsychology: Child, 8(4), 307-318. https://doi:10.1080/21622965.2018.1466706.

Mella, N., Fagot, D., Lecerf, T., & de Ribaupierre, A. (2015). Working memory and intraindividual variability in processing speed: A lifespan developmental and individual-differences study. Memory & cognition, 43, 340-356. https://doi.org/10.3758/s13421-014-0491-1

Mokhtari, M., Yaryari, F., Hassanabadi, H., & Abdollahi, M. (2014). Mental flexibility and memory in students with high functioning autism, educable down syndrome and normal students. Journal of Exceptional Children, 14(1), 5-18.

Musazadeh Moghaddam, H., Arjmandnia, A., & Afrooz GhA, G.-B. B. (2019). Prospective Memory Based Cogni-tive Rehabilitation: Active Attention and Memory in Children With Hyperactivity Disorder. Archives of Rehabilitation, 20(2), 174-189. https://doi:10.32598/rj.20.2.174

Nęcka, E., & Lulewicz, A. (2016). Capacity, control, or both–which aspects of working memory contribute to children’s general fluid intelligence? Polish Psychological Bulletin, 47(1), 21-28. https://doi.org/10.1515/ppb-2016-0003

Orzechowski, J., Śmieja, M., Lewczuk, K., & Nęcka, E. (2020). Working memory updating of emotional stimuli predicts emotional intelligence in females. Scientific Reports, 10(1), 20875. https://doi.org/10.1038/s41598-020-77944-9

Partanen, P., Jansson, B., & Sundin, Ö. (2020). Fluid reasoning, working memory and planning ability in assessment of risk for mathematical difficulties. Educational Psychology in Practice, 36(3), 229-240. https://doi.org/10.1080/02667363.2020.1736518

Rey-Mermet, A., Gade, M., Souza, A. S., Von Bastian, C. C., & Oberauer, K. (2019). Is executive control related to working memory capacity and fluid intelligence? Journal of Experimental Psychology: General, 148(8), 1335.

Slattery, E. J., Ryan, P., Fortune, D. G., & McAvinue, L. P. (2021). Contributions of working memory and sustained attention to children’s reading achievement: A commonality analysis approach. Cognitive Development, 58, 101028. https://doi.org/10.1016/j.cogdev.2021.101028

Wang, S., & Gathercole, S. E. (2013). Working memory deficits in children with reading difficulties: Memory span and dual task coordination. Journal of experimental child psychology, 115(1), 188-197.