ارزیابی انتقادی مثبت‌نگری به انسان در طبقه‌بندی فضیلت‌ها در روان‌شناسی مثبت از نگاه قرآن کریم

علوم قرآن و حدیث

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 29 خرداد 1403

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jquran.2024.86657.1666

نویسندگان

احمدرضا قضاوی^{* 1}؛ غلامرضا رئیسیان²؛ سید محسن اصغری نکاح³

¹گروه علوم قرآن و حدیث ، دانشکده الهیات ، دانشگاه فردوسی مشهد ، مشهد ، ایران

²علوم قرآن و حدیث ، دانکشکده الهیات ، دانشگاه فردوسی مشهد ، مشهد ، ایران

³دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی ، گروه روان شناسی مشاوره و تربیتی

چکیده

یکی از مهم‌ترین مبانی انسان‌شناختی روان‌شناسی مثبت‌نگر، پذیرش نگاه مثبت به انسان است. در پی تبیین چیستی این نگاه مثبت به انسان می‌توان آن را مشتمل بر دو زیر مؤلفه دانست: یکی پذیرش منش و ویژگی‌های مثبت صفت‌گونه در انسان و دیگری اصالت تومان توانمندی‌ها و ضعف‌ها در انسان. از نگاه قرآن کریم و بر اساس برداشت بسیاری از مفسران، شاکله به معنای منش بوده و پذیرش تحولات قلب، تأکید بر ظهور ویژگی‌های اخلاقی در ظرف آخرت و تکرار زیاد عباراتی مانند «بما کانوا یعملون» نشان از پذیرش ویژگی‌های صفت‌گونه است. از سوی دیگر قرآن کریم نیز نه‌تنها ویژگی‌های مثبت صفت‌گونه را می‌پذیرد؛ بلکه مفسران بر این باورند که قرآن کریم گرایش‌های دوگانه‌ای را درون انسان می‌پذیرد که در تقابل یکدیگر نیستند و مفسران برای جمع میان آن‌ها از تعابیر مختلفی بهره برده‌اند. در مجموع به نظر می‌رسد که نگاه مثبت به انسان در روان‌شناسی مثبت با قرآن کریم همسویی بالایی دارد.

کلیدواژه‌ها

انسان‌شناسی؛ مثبت‌نگری؛ روان‌شناسی مثبت؛ قرآن؛ منش