امکان‌سنجی وقف اوراق بهادار در حقوق ایران و فقه امامیه با نگاهی به آموزه-های حقوق اقتصادی

دانشنامه حقوق اقتصادی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 03 تیر 1403

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/economlaw.2024.85521.1339

نویسندگان

زهراسادات مرتضوی¹؛ سید مصطفی محقق داماد^{* 2}؛ محمد تقی رفیعی³

¹گروه حقوق، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران.

²استاد تمام بازنشسته گروه حقوق اسلامی، دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی،تهران ،ایران

³پردیس فارابی دانشگاه تهران

چکیده

با در نظر گرفتن جریان جهانی سازی اقتصاد و ارتباط متقابل دانش حقوق و اقتصاد، امروزه شاهد بازتعریف مفاهیم و استانداردهای اقتصادی تاریخی با معیارهای نوین می باشیم بدین‌سان، در حقوق ایران که نظام قانونگذاری ان، منبعث از فقه امامیه است، توجه به مطالعات تطبیقی از اهمیت خاصی برخوردار بوده که این امر پویایی بیش از پیش موضوعات فقهی را ایجاب می‌نماید. در این میان، وقف اوراق بهادار به عنوان موضوعی مبتلابه درگیر برخی ازاختلاف نظرها است. با این حال، به رغم وجود برخی استدلالات در فقه امامیه از جمله عدم عین بودن اوراق بهادار، منافات داشتن انتفاع از آن با بقای موضوع، در این پژوهش که مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای همراه با استدلال قیاسی توسعه یافته است مشخص شده است که بنای عقلا و عدم تحدید شرایط وقف در کلام شارع و استناد به عمومات ادله صحت، امکان وجود این موضوع را اثبات می‌نماید. در این بین، هم-چنین می‌توان توجیه وقف اوراق بهادار را با استناد به اصول اقتصادی هزینه اتکا و پیامد محوری و بر اساس آثاری نظیر نقش وقف در کاهش نابرابری و اهمیت آن در رشد بهره‌وری، از منظر حقوق اقتصادی نیز توجیه نمود.

کلیدواژه‌ها

وقف؛ اوراق بهادار؛ فقه امامیه؛ جهانی سازی؛ مطالعات تطبیقی