پژوهشی پیرامون مالیت «ارزهای رمزنگاری شده» با نگاهی بر اندیشه فقهی امام خمینی(ره)

فقه و اصول

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 10 تیر 1403   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jfiqh.2024.83559.1618

نویسنده

جواد سلطانی فرد^*

استادیار دانشگاه شهید مطهری(ره)

چکیده

نوع تازه‌ای از پول‌ها که امروزه در مبادلات اقتصادی دنیا موردتوجه قرار گرفته، «ارزهای رمزنگاری‌شده» است که به جهت نوظهور بودن، ابهامات متعددی در مورد ماهیت آن‌ها وجود دارد که موجب سردرگمی جامعه شده است. «مالیت داشتن» عوضین-که یکی از شروط صحت شرعی بیع است-یکی از مهم‌ترین مشکلات بر سر راه مشروعیت معاملات رمز ارزهاست.

پژوهش حاضر ضمن تأکید بر آراء امام خمینی(ره) با روش توصیفی-تحلیلی به این یافته‌ها دست می‌یابد که اولاً مالیت امری عرفی-انتزاعی و برآمده از رغبت عقلائی بوده است؛ ثانیاً ملاک مالیت در پدیده رمزارز وجود دارد؛ چه، به دلیل سهولت بیشتری که معامله با رمزارز دارد، شاهد افزایش روزافزون تقاضا نسبت به آن در سرتاسر جهان هستیم، از همین روی، می‌توان رمزارز را مال دانست؛ ثالثاً امکان ندارد شارع چیزی را از مالیت بیندازد، بلکه تنها می‌تواند مانع ترتب آثار آن (مانند انتقال مالکیت شراب) شود، به همین جهت برخلاف نظر برخی از فقها، منهی عنه نبودن چیزی، از مقومات مالیت آن چیز به شمار نمی‌رود؛ لذا بررسی موانع صحت شرعی معاملات رمزارزها همچون «أکل مال به باطل بودن آن» یا «غرری بودن معامله آن» – که در سه بخش حکم اولیه، ثانویه و حکومتی تبیین شد – باید در جستارهای دیگری موردبررسی قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

مالیت"؛ مال"؛ ارزش مبادلی"؛ رمزارز"؛ ارز دیجیتال"؛ "؛ امام خمینی(ره)"

مراجع