گروه‌بندی ژنوتیپ‌های کاندید متحمل به خشکی نخود کابلی بر اساس عملکرد و اجزای عملکرد در تاریخ‌های مختلف کاشت در شرایط کم آبیاری

پژوهش‌های حبوبات ایران

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 19 تیر 1403   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijpr.2024.83890.1063

نویسندگان

مهرداد سعیدیان¹؛ مرتضی گلدانی^{* 2}؛ مهدی پارسا²؛ سعید رضا وصال³

¹گروه آموزشی اگروتکنولوژی،دانشکده کشاورزی،دانشگاه فردوسی مشهد،ایران

²دانشیار فیزیولوژی گیاهان زراعی، گروه اگروتکنولوژی دانشکده کشاورزی ، دانشگاه فردوسی مشهد

³استادیار پژوهشکده علوم گیاهی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

به منظور گروه‌بندی ژنوتیپ‌های کاندید متحمل به خشکی نخود در تاریخ‌های مختلف کاشت، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی، در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی 98-1397 اجرا شد. تیمار‌های آزمایش شامل تاریخ‌های کاشت (14 اسفند و 24 فروردین) به عنوان عامل اصلی و ژنوتیپ‌های نخود (MCC696، MCC552، MCC537، MCC427، MCC352 و MCC80) و دو رقم جم و ثمین به عنوان عامل فرعی بودند. نتایج نشان داد ژنوتیپ‌ها در تاریخ کاشت اول نسبت به تاریخ کاشت دوم در تمامی صفات دارای برتری بودند. بیشترین تعداد روز تا رسیدگی (103 روز) و عملکرد دانه (06/1 کیلو‌گرم در متر مربع) در ژنوتیپ 696MCC و ارتفاع (34 سانتی‌متر) و عملکرد بیولوژیک (64/2 کیلوگرم در متر مربع) در ژنوتیپ 537MCC بدست آمد. تعداد غلاف در بوته ژنوتیپ 352MCC (34 غلاف) دارای بیشترین میزان بود. به منظورگروه‌بندی ژنوتیپ‌ها بر اساس شباهت، در تاریخ کاشت اول به چهار خوشه و در تاریخ کاشت دوم به سه خوشه تقسیم شدند. نتایج PCA نشان داد که در تاریخ کاشت اول PC1 و PC2 (1/69 %) و در تاریخ کاشت دوم (3/63 %) کل واریانس داده‌ها را به خود اختصاص دادند. به طور کلی نتایج نشان داد بهترین تاریخ کاشت برای کشت نخود در شرایط کم آبیاری مشهد، در تاریخ 14 اسفند و بهترین ژنوتیپ‌ها جهت کشت، 537MCC و 696MCC بود.

کلیدواژه‌ها

تنش خشکی؛ زمان کشت؛ PCA؛ مراحل رشد

مراجع