مطالعه نوسانات جمعیت و پراکنش فضایی تریپس پیازThrips tabaci Lindeman (Thysanoptera: Thripidae) در مزارع لوبیای شهرستان سنندج، استان کردستان

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 1، دوره 38، شماره 2 - شماره پیاپی 64، تیر 1403، صفحه 105-115   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.2024.85738.1169

نویسندگان

سهیلا ویسی¹؛ عباسعلی زمانی¹؛ مجید میراب بالو^{* 2}؛ بهزاد میری¹

¹گروه گیاه‌پزشکی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

²گروه گیاه‌پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

چکیده

تریپس پیاز، Thrips tabaci Lindeman آفتی پلی­فاژ است و تاکنون از روی گیاهان مختلفی گزارش شده است. در تحقیق حاضر، نوسانات جمعیت و پراکنش فضایی این آفت در شرایط مزرعه­ای در سال­های 1401 و 1402، روی لوبیا رقم کانیون در شهرستان سنندج (استان کردستان) مورد بررسی قرار گرفت. برگ لوبیا به‌عنوان واحد نمونه­برداری انتخاب شد. نمونه­برداری­ها به‌صورت هفتگی انجام و برای این کار در هر نوبت 52 بوته لوبیا انتخاب و از هر بوته­ی لوبیا سه برگ پایینی، میانی و بالایی انتخاب و برگ­ها روی سینی سفید تکانده شد و سپس تریپس‌های داخل سینی با قلم‌موی نرم به داخل اپندورف حاوی الکل اتیلیک 75 درصد منتقل شدند. نتایج این مطالعه نشان داد که جمعیت تریپس پیاز از تیرماه در مزرعه فعال بوده و به‌تدریج به میزان فعالیت و تراکم آن­ها افزوده شد به‌طوری‌که که بیش­ترین جمعیت تریپس پیاز در سال 1401، در هفته­ی اول مرداد ماه با میانگین (14/0± 65/11) و در سال 1402 در اواخر مرداد ماه با میانگین (23/0± 29/11) تریپس در واحد نمونه­برداری مشاهده شد. هم­چنین بیش­ترین میانگین تعداد تریپس پیاز با اختلاف معنی­داری در برگ­های پایینی نسبت به برگ­های میانی و بالایی لوبیا مشاهده گردید. نتایج توزیع فضایی آفت نشان داد که براساس هر دو روش تیلور و آیوائو، پراکنش فضایی تریپس پیاز از نوع یکنواخت بود. به‌طور کلی نتایج این مطالعه نشان داد که جمعیت تریپس پیاز در هر دو سال مورد مطالعه در مرداد ماه به اوج خود می­رسد. هم­چنین بر اساس نیکویی برازش، روش آیوائو برای برآورد توزیع فضایی آفت مناسب­تر از روش تیلور ارزیابی شد.

کلیدواژه‌ها

تریپس؛ تغییرات جمعیت؛ خسارت؛ کردستان؛ لارو

مراجع

1. Ahmadi, K., Ebadzadeh, H.R., Hatami, F., Mohammadnia-Afrouzi, SH., Esfandiari Pour, E., & Abbas Taleghani, R. (2021). Agricultural statistics, Volume I: crops. Ministry of Jihade-Agriculture 169 pp. (In Persian)
2. Alabi, O., Odebiyi, J., & Tamo, M. (2004). Effect of host plant resistance in some cowpea (Vigna unguiculata Walp.) cultivars on growth and developmental parameters of the flower bud thrips, Megalurothrips sjostedti (Trybom). Crop Protection, 23, 83-88. https://doi.org/10.1016/S0261-2194(03)00171-6
3. Ashtari, S. (2021). Evaluating the damage of onion thrips (Thrips tabaci) on five cultivars and one genotype of chiti bean in field conditions. Iranian Journal Pulses Research, 12(2), 34-45. (In Persian). https://doi.org/10.22067/IJPR.V12I2.84584
4. Ashtari, S. (2022). Assessing the damage of onion thrips (Thrips tabaci) on six cultivars of red bean under field conditions. Iranian Journal Pulses Research, 13(1), 87-98. (In Persian). https://doi.org/10.22067/IJPR.V13I1.2109-1011
5. Bagheri, A., Mahmudi, A.A., & Ghezeli, F. (2001). Common Beans, Research for Crop Improvement. Jihad-e-daneshgahi of Mashhad. 556 pp. (In Persian)
6. Capinera, J.L. (2001). Handbook of vegetable pests. 1st ed. 729 pp. Academic press.
7. Dabbagh Mohammadi, A., & Amini, R. (2013). Determination of critical period of weed control in onion variety Ghermez Azarshahr. Journal of Agricultural Science and Sustainable Production, 23, 43-53. (In Persian)
8. Duff, J., Church, C., Healey, M., & Senior, L. (2014). Thrips incidence in green beans and the degree of damage caused. In XXIX International Horticultural Congress on Horticulture: Sustaining Lives, Livelihoods and Landscapes (IHC2014) 1105, 19-26. https://doi.org/17660/ActaHortic.2015.1105.3
9. Gill, H.K., Garg, H., Gill, A.K., Gillett-Kaufman, J.L., & Nault, B.A. (2015). Onion thrips (Thysanoptera: Thripidae) biology, ecology, and management in onion production systems. Journal of Integrated Pest Management, 6(1), 1-7. https://doi.org/10.1093/jipm/pmv006
10. Hazir, A., & Ulusoy, M.R. (2012). Adana ve Mersin illeri şeftali ve nektarin alanlarında saptanan zararlılar ile predatör ve parazitoit türler. Türkiye Biyolojik Mücadele Dergisi, 3, 157-168. https://doi.org/22124/IPRJ.2017.2592
11. Karimi, A., Yarahmadi, F., & Mohseni Amin, A. (2019). Effects of bean plant density and its different cultivars on population of two spotted spider mite, Tetranychus urticae and onion thrips, Thrips tabaci in field condition. Plant Pests Research, 9, 39-48. (In Persian). https://doi.org/22124/IPRJ.2019.3622
12. Kasina, M.J., Nderitu, G., Nyamasyo, C., waturu, F., Olubayo, E., & Yobera, D. (2009). Within- plant distribution and seasonal population dynamics of flower thrips (Thysanoptera: Thripidae) infesting French beans (Phaseolus vulgaris ) in Kenya. Spanish Journal of Agricultural Research, 7(3), 625-659. https://doi.org/10.5424/sjar/2009073-450
13. Lewis, T. (1973). Thrips, their biology, ecology and economic importance. Academic, London, United Kingdom.
14. Mehdizadeh, P., Mossadegh, M.S., & Bagheri, S. (2008). Determining of the best level of cucumber plant and suitable life stage of onion thrips, Thrips tabaci (Thysanoptera: Thripidae) for sampling on under-cover cucumber in Khuzestan province. In: Proceedings of the 18th Iranian Plant Protection Congress, 24-27 Aug., University of Bu-Ali Sina, Hamedan, Iran, p. 375. (In Persian)
15. Mirab-balou, M., & Miri, B. (2016). Thrips species (Insecta: Thysanoptera) associated with bean (Phaseolus vulgaris ) in Hamedan province, Iran. The third congress of the development and promotion of agricultural sciences, natural resources and the environment, Tehran-Iran, 3 pages.
16. Mirab-balou, M., & Miri, B. (2019). Population fluctuations and spatial distribution of onion thrips (Thrips tabaci) in different cuttings of Alfalfa (Medicago sativa). Journal of Applied Researches in Plant Protection, 8(2), 101–110. (In Persian)
17. Miri, B., Moeini-Naghadeh, N., & Mirab-balou, M. (2017). Population fluctuations and spatial distribution of wheat thrips (Haplothrips tritici) in wheat fields of Eyvan city (Ilam Province). Plant Pest Research, 7(3), 67–76. (In Persian)
18. Nderitu, J.H., Wambua, E.M., Olubayo, F.M., Kasina, J.M., & Waturu, C.M. (2001). Management of thrips (Thysanoptera: Thripidae) infestation on French beans (Phaseolus vulgaris ) in Kenya by combination of insecticides and varietal resistance. Journal of Entomology, 4(6), 469-473.
19. Nyasani, J., Meyhöfer, R., Subramanian, S., & Poehling, H.M. (2012). Effect of intercrops on thrips species composition and population abundance on French beans in Kenya. Entomologia experimentalis et applicata, 142(3), 236-246. https://doi.org/1111/j.1570-7458.2011.01217.x
20. Özsisli, T. (2011). Population densities of wheat thrips, Haplothrips tritici Kurdjumov (Thysanoptera: Phlaeothripidae), on different wheat and barley cultivars in the province of Kahramanmaras, Turkey. African Journal of Biotechnology, 10(36), 7063–7070. https://doi.org/5897/AJB11.090
21. Parsa, M., & Bagheri, A.R. (2008). Pulses. Publications University of Mashhad., 524 pp. (In Persian)
22. Patel, N.V., Pathak, D.M., Joshiand, N.S., & Siddhapara, M.R. (2013). Biology of onion thrips, Thrips tabaci (Thysanoptera: Thripidae) on onion Allium cepa (L.). Journal of Chemical, Biological and Physical Sciences, Section B: Biological Sciences, 3(1), 370–377.
23. Patil, G.P., & Stiteler, W.M. (1974). Concepts of aggregation and their quantification: A critical review with some new result and applications. Research of Population Ecology, 15, 238-254. https://doi.org/10.1007/BF02510670
24. Pobozniak, M. (2011). The occurrence of thrips (Thysanoptera) on food legumes (Fabaceae). Journal of Plant Diseases and Protection, 118(5), 185-193. https://doi.org/1007/BF03356402
25. Pobozniak, M., & Koschier, E. (2014). Effects of pea (Pisum sativum) cultivars on Thrips tabaci Lindman preference and performance. The Journal of Agricultural Science, 152(6), 885–893. https://doi.org/10.1017/S0021859613000518
26. Ramezani, L., & Zandi Sohani, N. (2013). Population dynamics and spatial distribution of important Thysanoptera species on Wheat. Iranian Journal of Plant Protection Science, 44(2), 283–290. (In Persian). https://doi.org/10.22059/ijpps.2014.36677
27. Roozbahani, M., Shakarami, J., Mohiseni, A., Kushki, M., & Jafari, S. (2016). Resistance of ten red common bean (Phseolus vulgaris) genotypes to Onion thrips (Thrips tabaci) under field conditions. Plant Pest Research, 6, 1-10. (In Persian)
28. Rui, S., Hua, W., Rui, G., Qin, L., Lei, P., Jianan, L., Zhihui, H., & Chanyou, C. (2016). The diversity of four anti-nutritional factors in common bean. Horticultural Plant Journal, 2(2), 97-104.
29. Saeedi, Z., & Rezvani, A. (2001). Survey fauna of bean thrips and economic importance of dominant species on local bean varieties in Lordegan city. Centre of Agricultural Scientific Information and Documentation, 11, 49-78. (In Persian)
30. Seal, R., & Stansly, P.A. (2000). Seasonal abundance and within plant distribution of melon thrips (Thysanoptera: Thripidae) on beans in southern Florida. Proceedings of the Florida State Horticultural Society, 113, 201-205.
31. Sedaratian, A.A., Fathipour, Y., Talebi, A.A., & Farahani, S. (2010). Population density and spatial distribution pattern of Thrips tabaci (Thysanoptera: Thripidae) on different soybean varieties. Journal of Agricultural Science and Technology, 12(3), 275-288. (In Persian with English abstract). https://doi.org/1001.1.16807073.2010.12.3.12.2
32. Shoeibi, M., Shayanmehr, M., & Modarres Najafabadi, S.S. (2016). Identification and introduction to Thysanoptera from bean fields in some regions of Markazi province. Journal of Plant Protection, 30(1), 151-163. (In Persian). https://doi.org/1001.1.20084749.1395.30.1.17.7
33. Southwood, T., & Henderson, P. (2000). Ecological methods third edition. Blackwell Publ Ltd, 278: 674.
34. Stevensoni, Ph. C., Dhillon, M.K., Sharma, H.C., & El Bouhssini, M. (2007). Insect pests of lentil and their management. In: Yadav, Sh.S., McNeil, D., Stevenson, Ph.C., (eds). Lentil: An Ancient Crop for Modern Times. Publisher: Springer Nature pp. 331–348.
35. Taylor, L. (1984). Assessing and interpreting the spatial distributions of insect populations. Annual Review of Entomology, 29, 321-357.
36. Trdan, S. (2003). The occurrence of thrips species from the Terebrantia suborder on cultivated plants in Slovenia. Zbornik Biotehniłke fakultete Univerze v Ljubljani, 81(1), 57–64.
37. van Rijn, P.C., Mollema, J.C., & Stenhuis-Broers, G.M. (1995). Comparative life history studies of Frankliniella occidentalis and Thrips tabaci (Thysanoptera: Thripidae) on cucumber. Bulletin of Entomological Research, 85(02), 285–297. https://doi.org/1017/S0007485300034386