تروما درمانی در قرابت انسان و طبیعت: خوانش بوم روان‌شناسانه «درخت گلابی» و «اناربانو و پسرانش» اثر گلی ترقی و نجات استخوان‌ها اثر جاسمین وارد

جستارهای نوین ادبی

دوره 57، شماره 1 - شماره پیاپی 224، مرداد 1403، صفحه 129-105   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jls.2024.87204.1559

نویسندگان

نرگس رئوف زاده¹؛ راضیه اسلامیه^{* 2}؛ مرتضی لک³

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات انگلیسی، گروه زبان و ادبیات انگلیسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²استادیار زبان و ادبیات انگلیسی، گروه زبان، واحدپرند، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

³استادیار زبان و ادبیات انگلیسی، گروه زبان، واحد علوم تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

مقاله‌ پیش‌ رو با اتخاذ رویکرد بوم‌روانشناسی، در برگیرنده خوانش جدیدی از دو‌ داستان کوتاه «درخت گلابی» و «اناربانو و پسرانش» نوشته گلی ترقی و رمان برجسته نجات استخوان‌ها نوشته جاسمین‌وارد است. پژوهشگران با استفاده از مفاهیم کلیدی چون بوم‌روانشناسی، نفس بوم‌شناسی، بوم‌درمانی و بوم‌شناسی فرافردی که نخستین بار توسط تئودور روزاک، لیندا بازل و وارویکس فاکس مطرح شده، به مطالعه آثار منتخب دو بانوی رمان‌نویس ایرانی و آمریکایی پرداخته است. نویسندگان منتخب ضمن تأکید بر گستره نگرانی‌های زیست‌محیطی در جهان، ارتباط انسان با طبیعت را به تصویر کشیده و آرامش روحی و روانی او را در نزدیکی به طبیعت می‌دانند. علاوه بر این تمرکز آن‌ها بر طبیعتی است که ضمن زنده، فعال و خارج از کنترل بودن، صرفاً منتظر بیدار شدن انسان جهت همذات پنداری فرافردی با آن است. این پژوهش در نظر دارد ضمن مطالعه تطبیقی آثار فوق، علاوه بر بررسی نتایج حاصل از ترومای گسستگی پیوند انسان با طبیعت به اثبات اثرات مثبت و منفی این قرابت یا دوری پرداخته و اهمیت خودشناسی را در درک هارمونی بین انسان و طبیعت‌ یادآور شود.

کلیدواژه‌ها

بومدرمانی؛ بوم روانشناسی؛ بومشناسی فرافردی؛ ترما؛ نفس بومشناسی

مراجع

انوشیروانی، ‌ر. (1395). نقش تعاملی در ادبیات تطبیقی، ویژه‌نامۀ ادبیات تطبیقی (فرهنگستان زبان و ادب فارسی). پاییز و زمستان، 7 (2)، صص 6-3. https://doi.org/10.20171016080431-9666-1

ترقی، گ. (1394 الف). دوازده داستان (داستان‌های برگزیده به انتخاب نویسنده). چاپ دوم، انتشارات نیلوفر.

ترقی گ. (1402 ب). جایی دیگر. چاپ یازدهم، انتشارات نیلوفر

جاوید شاد، م.، و خوش سرور، س. (1401). بحران رشد شخصیت در "درخت گلابی". نقد و نظریه ادبی. 7 (13)، صص 206-183 https://doi.org/10.22124/NAQD.2022.20832.2284

دهباشی، ع.، و کریمی، م. (1394). گلی ترقی: نقد و بررسی آثار. چاپ اول، نشر قطره.

رادمنش، ع.، و هارونی جمالویی، م. (1397). بررسی ابزار روایت شناسی در رمان اتفاق گلی ترقی. ششمین همایش ملی متن پژوهی ادبی، نگاهی تازه به ادبیات داستانی معاصر.

 www.https://civilca.com/doc/MATNPAGOOHI06_027

رضایی، ر. (1401). واکاوی ابعاد پدیداری معنا در داستان کوتاه "درخت گلابی" اثر گلی ترقی: رویکردی نشانه معناشناختی به تحلیل گفتمان ادبی، جستارهای زبانی. 13 (4)، صص 569-600.  https://doi.org/10.29252/LRR.13.4.17

 رودکی، س. (1389). بررسی ساختار آثار گلی ترقی (پایان‌نامه کارشناسی ارشد، منتشر نشده). دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.  www.https://elmnet.ir

رئوف زاده، ن.، اسلامیه، ر.، و لک، م. (1402). بوم‌شناسی ژرف‌نگر در تقابل با بوم‌شناسی سطحی‌نگر: خوانش تطبیقی اهل غرق اثر منیرو روانی پور و رؤیاهای حیوانی اثر باربارا کینگس الور. فصلنامه نقد ادبی. 16 (64). صص 157-109.

URL:http://lcq.modares.ac.ir/article-29-71729-fa.html

رئوف زاده، ن.، اسلامیه، ر.، و لک، م. (1402). خوانش بوم-روانشناسانه رمان رؤیاهای حیوانی اثر باربارا کینگس الور. نقد زبان و ادبیات خارجی. 20 (3). صص 112-91.  https://doi.org/10.48308/clls.2023.103678

زرلکی، ش. (1393). خلسه خاطرات. جلد اول. چاپ دوم، انتشارات نیلوفر.

ساداتی، س، ش.، و سقازاده، ب. (1398). هویت‌های مکانی شده: مطالعه فیلم "درخت گلابی" با رویکرد نقد زیست‌محیطی. نقد ادبی. 12(47)، صص 136-117. URL:http://lcq.modares.ac.ir/article-29-31392-fa.html

سلیمی کوچی، ا.، و سکوت جهرمی، ف. (1394). بررسی شخصیت‌های داستان "اناربانو و پسرهایش"از منظر "تن بیگانه "کریستوا. ادب پژوهی. 9 (31)، صص 135-117. www.adab.guilan.ac.ir

علیمی، م.، و احمدی، ع. (1395). تحلیل برخی از داستان‌های گلی ترقی با رویکرد فمینیستی. کنفرانس بین‌المللی رویکردهای نوین علوم انسانی در قرن 21، رشت. www.https://civilca.com/doc/ICNAH01012  

محمدی کیش، س. (1399). ریخت‌شناسی داستان کوتاه اناربانو و پسرهایش. انجمن ترویج زبان و ادب فارسی ایران. ششمین همایش ملی پژوهش‌های نوین در حوزه زبان و ادبیات ایران.

 www.https://civilca.com/doc/MTCONF06_008

نیازی، ن. (1394). خوانشی بوم گرایانه از داستان کوتاه درخت گلابی نوشته گلی ترقی. ادبیات پارسی معاصر. 5 (3)، صص. 127-113. www.https//contemporarylit.ihcs.ac.ir

Blaschke, P. (2013) “Health and Wellbeing Benefits of Conservation in New Zealand”. Science for Conservation 321. New Zealand Department of Conservation.

Buzzel, L., and Chalquist, C. (2009). Ecotherapy: Healing with Nature in Mind, Counterpoint Press.

Carrington, K. (2018) “Activist Poetics: Intersecting Ecopsychology and Poetry to Inspire Environmental Action”. University of Washington, Seattle.

Clinebell, H. (1996) Ecotherapy: Healing ourselves, Healing the Earth. 1^st Edition, Routledge; Taylor & Francis Group.

Cohen, A. (2019). “Reforming as Reclamation: Trauma Theory, African Spiritualism and Ecocriticism in Jesmyn Ward’s Sing, Unburied, Sing” The City College of New York.

Fisher, A. (2002). Radical Ecopsychology, Sunny Press.

Fox, Warwick. (1995 A). Toward a Transpersonal Ecology: Developing New Foundations for Environmentalism, State University of New York.

Fox, W. (2005 B). A Theory of General Ethics: Human Relationships, Nature, and the Built Environment, MIT Press.

Friedman L. H., and Hartelius, G. (2013). Wiley-Blackwell Handbook of Transpersonal Psychology. 1^st Edition, John Wiley & Sons Ltd.

Harris L. F., Glenn, H. (2013). “Ecopsychology and Transpersonal Psychology”. The Wiley-Blackwell Handbook of Transpersonal Psychology. Edited by Davis, John and Jeanine M. Canty, Wiley & Sons, Ltd.2013. Pp: 595-611.

Hibbard, W. (2003). “Ecopsychology: A Review”. The Trumpeter Journal of Ecosophy. Pp: 1-36.

Karn, J, S., (2018). Jesmyn Ward’s Salvage the Bones as Apocalyptic Fiction. MA Thesis, Tribhuvan University, Kirtipur, Kathmandu, Nepal.

Milton, M., and Lisa, C. (2011). “Ecopsychology; A Perspective on Trauma”. European Journal of Ecopsychology. No 2, Pp: 28-47

Milton, M., and Lisa, C. (1995 B). Ecopsychology: Restorating the Earth/Healing the Mind. Counterpoint Press.

Roszak, T. (1990a). The Voice of the Earth, Simon & Schuster.

Shepard, P. (1999). The Others: How Animals Made Us Human, Island Press.

Ward, J. (2008 A). Where the Lines Bleeds, Agate Bolden Publisher

Ward, J. (2011). Salvage the Bones, Scribner Publisher.

Ward, J. (2017 C). Sing, Unburied, Sing, Scribner Publisher