The Trajectory of Hamzeh Isfahani’s List

جستارهای نوین ادبی

Article 1, Volume 57, Issue 2 - Serial Number 225, December 2024, Pages 21-1   

Document Type: Research Article

DOI: 10.22067/jls.2024.87734.1575

Authors

Mersede Eslami Sabzevar¹; Mohammad Jafar Yahaghi^{* 2}

¹PhD Candidate in Persian Language and Literature, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Letters and Humanities, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

²Professor in in Persian Language and Literature, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Letters and Humanities, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

Abstract

The list of the eight Seyr al-Moluk in the Hamzeh Isfahani's Tarikh Sunni Molouk al‑Arz va al-Anbia, is one of the most famous indexes of Iranian historical sources that has been repeated six times in the oldest historical sources of Muslims from the 4th to the 6th century AH. This study compared the list in these sources and revealed that Tarikh Hamzeh had at least two versions with minor differences. The first version with a complete list was given to the authors of Shahnameh Abu Mansouri and reached other sources. In another version, named by Biruni as Tawarikh al-Kebar al-Omam, the name of one of the sources has been removed from the list. This version was given to the Abu Ali Balkhi and Biruni. The later and existing manuscripts of Tarikh Hamzeh are consistent with this text. On the other hand, by comparing the way of recording of specific names in different narrations, it was found that contrary to the common belief, some of the eight sources had been probably in Persian. It was also found that the authors of Bal'ami's history of the “Great Shahnameh” in this section probably meant the Shahnameh Abu Mansouri, not the Shahnameh of Abu al-Mo'ayed Balkhi.

Keywords

Hamzeh Isfahani; Tarikh Sunni Molouk al-Arz va al-Anbia; Tawarikh al-Kebar al-Omam; Seyr al-Moluk; Musa Isa al-Kasravi

References

ابن ندیم، م. ا. (1381). الفهرست، (م، تجدد، مترجم) اساطیر.

اصفهانی، ح. ح. (بدون تاریخ). تاریخ سنی ملوک الارض و الانبیاء. دار مکتبه الحیاه.

اصفهانی، ح. ح.(1346). تاریخ پیامبران و شاهان، (ج، شعار، مترجم) بنیاد فرهنگ ایران.

بلعمی، ا. م.م. (1380). تاریخ بلعمی، (تصحیح م، ت، بهار، به کوشش م، پروین گنابادی)، زوّار.

بلعمی، م. (1374). تاریخنامه طبری، گردانیده منسوب به بلعمی، (تحقیق: م، روشن)، سروش.

بیرونی، ا. (1386). آثارالباقیه، ( ا، داناسرشت، مترجم). امیرکبیر.

بیرونی، ا. ( 1428 ق- 2008 م). آثارالباقیه عن القرون الخالیه، المکتبة الثقافیة الدینیة.

خالقی مطلق، ج. (1397). «از شاهنامه تا خداینامه»، جای پای سال‌ها، مجموعه مقالات 1. همیشه، 27-179.

خالقی مطلق، ج. (1390). «ابوعلی بلخی»، فردوسی و شاهنامه‌سرایی، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، 97-100.

خطیبی، ا. ( 1393). «خدای‌نامه»، تاریخ جامع ایران، جلد 5، مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، 676-694.

زرین‌کوب، ر. (1395). «خداینامه»، دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، جلد 22، مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی.

رحمتی، م. ک. (1396). «ملاحظاتی در باب تصحیح کتاب الفهرست ابن ندیم». فصل‌نامه میراث شهاب. سال بیست و سوم. زمستان 1396. شماره 90. صص: 3-22.

قزوینی، م. (1332). بیست مقاله قزوینی، با مقدمه عباس اقبال آشتیانی، چاپ دوم، کتاب‌فروشی ابن‌سینا.

مجمل التواریخ والقصص. ( 1318). (تصحیح م، ‌ا، بهار)، چاپخانۀ خاور.

میرافضلی، س. ع. (1390). «ابوالمؤید بلخی»، فردوسی و شاهنامه‌سرایی، فرهنگستان زبان و ادب فارسی. 87-96.

یاکوهامین- آ. ( 1399). خداینامگ، (م. بابایی، مترجم) مروارید.