تقابل‌ و ترادف‌های ایدئولوژیکی قصیدۀ ارادة الحیاة ابوالقاسم الشابی با تکیه بر دیدگاه لسلی جفریز

زبان و ادبیات عربی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 مرداد 1403   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jall.2024.85332.1336

نویسندگان

رحمان نوازنی^* ؛ امیرحسین رسول نیا

دانشگاه کاشان

چکیده

تقابل‌ و ترادف‌های ایدئولوژیکی قصیدۀ «ارادة الحیاة» ابوالقاسم الشابی
با تکیه بر دیدگاه لسلی جفریز
چکیده
فرآیند‌های زبانی، همواره در راستای ایجاد مقوله‌های گفتمانی با دیدگاه‌هایی مبتنی بر جهان‌بینی، درگیر ساختن نوعی روایت از جهان‌ هستند. فرآیندهای زبانی تقابل‌ و ترادف‌ نقش مهم و مؤثری در شکل‌دهی جهان‌بینی متون دارند. لسلی جفریز (2010) از معدود محققان زبان‌شناسی‌است که با شناخت تقابل و ترادف‌های متنی و چگونگی تنظیم این پدیدۀ متنی در کنار ابزار‌های تثبیت‌شده‌تر تحلیل گفتمان انتقادی، الگویی را برای به ‌دست ‌آوردن بینش از تأثیر جهان‌بینانۀ بالقوۀ متون ترسیم کرده است. جفریز در راستای طرح مؤلفه‌های سبک‌شناسی انتقادی خود با هدف تحلیل گفتمان انتقادی به ارائۀ الگو‌های توسعه‌یافتۀ تقابل و ترادف‌ پرداخته ‌است. انواع تقابل‌های سلبی، انتقالی، تفضیلی، جابه‌جایی، امتیازی، صریح، موازی و تباین و هم‌چنین ترادف‌های ربطی، بیانی و استعاری الگوهای پیشنهادی جفریز در جهت کشف ایدئولوژی پنهان متن است. این پژوهش به‌روش توصیفی- تحلیلی و با هدف تبیین جهان‌بینی حاکم بر متن در قصیدۀ «ارادة الحیاة» اثر ابوالقاسم الشابی به بررسی فرآیند ساختارهای تقابل و ترادف بر اساس این نظریه پرداخته است. دستاورد پژوهش حاکی از آن است که بررسی روابط مفهومی در ساختار متنی تقابل‌ها و ترادف‌های قصیدۀ مذکور در پی ارائۀ مفاهیم جهان‌بینانه است. تقابل‌های شناختی در متن در صدد تبیین مفاهیم گفتمانی؛ از جمله بلندنظری و تنگ‌نظری، تعالی و پستی، امید و یأس، مبارزه و ایستادگی، زندگی و مُردگی ‌است، هم‌چنین ترادف‌ها در پی شکل‌دهی به اندیشه‌های مشترک جامعه در مبارزه با ظلم و استعمار است.
کلیدواژگان:
سبک‌شناسی‌ انتقادی، تقابل و ترادف، جفریز، ابوالقاسم الشابی، ارادة الحیاة، ایدئولوژی

کلیدواژه‌ها

سبک‌شناسی انتقادی؛ تقابل و ترادف؛ جفریز؛ ابوالقاسم الشابی؛ ارادة الحیاة

مراجع