مقیاس‌کاهی آماری مدل‌های گردش کلی (GCMs)؛ تاریخچه، اصول و روش‌ها

آب و توسعه پایدار

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 شهریور 1403

نوع مقاله: فنی و ترویجی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jwsd.v11i2.2401-1305

نویسندگان

دینا یزدانی؛ آذر زرین^* ؛ عباسعلی داداشی رودباری

گروه جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

مقیاس‌کاهی روشی برای برآورد اقلیمی با تفکیک افقی بالا از برونداد مدل‌های گردش کلی (GCM) با تفکیک نسبتاً پایین است. مقیاس‌کاهی آماری، روابط آماری بین متغیرهای مشاهداتی در مقیاس کوچک (اغلب در سطح ایستگاه) و برونداد مستقیم مدل‌ها در مقیاس بزرگتر را با استفاده از سه رویکرد پیش آگاهی کامل (PP)، آماره‌های برونداد مدل (MOS) و مولدهای جوی (WGs) استخراج می‌کند. تصحیح اریبی که به شکل گسترده در مطالعات تغییر اقلیم استفاده می‌شود رویکرد MOS از مقیاس‌کاهی آماری است. باید توجه داشت که ارزش افزوده‌ای که در مقیاس‌کاهی‌ها به دست می‌آید، توسط روش‌های تصحیح اریبی به دست نمی‌آید. فارغ از عدم قطعیت ذاتی مدل‌ها، به‌کارگیری یک روش و یا یک نرم‌افزار نامناسب نیز ممکن است باعث افزایش اریبی در برونداد مدل‌ها شود. در پژوهش حاضر برونداد مدل EC-Earth3-CC برای دو متغیر دمای کمینه و بیشینه با نرم‌افزار CMhyd و زبان برنامه‌نویسی R مقایسه شد. بررسی نتایج نشان داد نرم‌افزار CMhyd چه در استخراج برونداد مستقیم و چه پس از انجام فرایند تصحیح اریبی، خطای قابل توجهی دارد. برای نمونه درصد اریبی برونداد مستقیم دمای بیشینه در آبادان 2/10 درصد بوده است درحالی‌که در نرم‌افزارCMhyd ،ا 5/10 درصد به‌دست آمد. نتیجه این پژوهش لزوم به‌کارگیری صحیح روش‌ها و نرم‌افزارهای پردازش برونداد GCMs را نشان‌می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

مقیاس‌کاهی آماری؛ آماره‌های برونداد مدل (MOS)؛ تصحیح اریبی؛ نرم‌افزار CMhyd

مراجع