واکاوی تحلیلی و تطبیقی برنامه‌ های توسعه صنعت مس در ایران

زمین شناسی اقتصادی

دوره 16، شماره 3 - شماره پیاپی 42، 1403، صفحه 57-77   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/econg.2024.1102

نویسندگان

عادل روحی جویباری¹؛ سیدمحمد اسماعیل جلالی^{* 2}

¹دانشجوی دکتری، دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک، پردیس بین‌المللی خوارزمی، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

²استاد، دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

چکیده

ایران به دلیل داشتن ذخایر مهم معدنی در حوزه معدن و صنایع وابسته به آن، یکی از کشورهای دارای مزیت نسبی در این حوزه محسوب می‌شود. این موضوع بر اهمیت و اولویت برنامه‌های توسعه در بخش معدن و صنایع معدنی می‌افزاید. بهره‌مندی هرچه بیشتر و بهتر از منابع و ذخایر معدنی یکی از راه‌های افزایش ثروت در جامعه است. مس پس از فولاد، رتبه دوم بین فلزهای اصلی از نظر تولید ارزش ‌افزوده در جهان را داراست. ایران با ذخیره حدود 34 میلیون تن مس، صاحب 4 درصد از ذخایر مس جهان است. در این پژوهش به بررسی تحلیلی و تطبیقی برنامه­ های توسعه صنعت مس در ایران و هند پرداخته‌شده است. با وجود اینکه هر دو کشور تقریباً هم‌زمان برنامه ­های توسعه ­ای خود در صنعت مس را شروع کرده ­اند؛ اما هند در مقایسه با ایران در سال 2018 بین قدرت‌های برتر اقتصادی آسیا قرار گرفت. بر این اساس، برنامه‌های راهبردی هند در زمینه­ مس می‌تواند به تدوین برنامه‌های راهبردی در صنعت مس ایران کمک بزرگی کند. بر اساس بررسی‌های انجام‌شده در ایران، افزایش میزان حقوق دولتی و عوارض صادراتی، عدم ورود ماشین‌آلات معدنی و صنعتی، قوانین نوپدید و نوسان‌های نرخ ارز و تورم از جمله مهم‌ترین چالش‌های مطرح در صنعت مس به شمار می‌آیند. در این پژوهش به‌منظور آسیب‌شناسی و تحلیل نقاط ضعف و قوت برنامه صنعت مس ایران، به بررسی وضعیت موجود و مرور برنامه‌های توسعه صنعت مس و مقایسه آن با کشور هند و چالش‌های پیش رو پرداخته شده است و در نهایت راه‌کارهایی برای تدوین سند توسعه این صنعت مهم ارائه‌شده است.

کلیدواژه‌ها

برنامه‌ های توسعه؛ صنایع معدنی؛ صنعت مس؛ سند راهبردی

مراجع

Amin Aghaei, M., 2008. Investigation of factors affecting the performance of small industries from the point of view of rural development experts. Village and Development, 11(4): 125–146. Retrieved September 17, 2024 from https://www.sid.ir/paper/446507/fa

 Arab Mazar, A. and Noormohammadi, Kh., 2016. The Critical Analysis of Economic Goals of Development Planes in Iran. Quaterly of Social Studies and Research in Iran, 5‌(1): 19–42. https://doi.org/10.22059/jisr.2016.58374

Attar, S., 2016.  Development planning requirements according to the experience of Japan, South Korea, China and India (case study of Article (150) of the Fifth Development Plan Law. Parliament Research Center Iran, Tehran, Report 15327. Retrieved Septamber 7, 2024 from https://rc.majlis.ir/fa/report/show/1011990

Azizi, E., 2019. Comparison of political and economic development in Malaysia and India. Economic magazine, 19(7– 8): 121–140. Retrieved September 17, 2024 https://ejip.ir/article-1-1120-fa.html

Bazar Noei, M., 2018. The National Copper Company is ready to deal with sanctions. Mine news, 44590. Retrieved September 7, 2024 from  https://www.akhbaremadan.ir/news/44590/

Emami, K. and Azadvar, N., 2014. Investigating the effect of foreign aid on the growth of per capita income in selected developing countries in Asia and Africa. Economic Sciences Quarterly, Tehran, Iran, 2(1):32–43. Retrieved September 7, 2024 from http://ensani.ir/fa/article/351151

Fazeli, M.S., Mohaghegh, B. and Ardabili, O., 2019. Statistical report of copper status in Iran. Iran's National Geoscience Database, Tehran, Iran, Report 1, 23 pp.  Retrieved Septamber 7, 2024 from https://amar.org.ir/Portals/0/Articles/2019/mess2%20.pdf?ver=6gOhOWmPOCr-F1gmSkqtxg%3D%3D

Golshani, E., 2015. The plane to produce 700,000 tons of copper cathode wastes national funds. Online metal magazine. Retrieved Septamber 10, 2024 from https://metalonline.ir/metal-news/130693

Mirzaei, M.M. and Golestani, A., 2016. Analysis of India's development factors focusing on the role of decision makers. Foreign Policy Quarterly, 31(2): 53–80. http://fp.ipisjournals.ir/article_28408.html

Rajabpour, H., Zakeri, Z. and Momeni, F., 2015.  Evaluation of the strategic plan of the Ministry of Industry, Mining and Trade. Parliament Research Center, Iran, Tehran, Report 14653. Retrieved Septamber, 7 2024 from https://rc.majlis.ir/fa/report/show/952423

Saifori, B. and Taghavi, R., 2018. Pathology of Iran's development programs before and after the revolution and presentation of key strategies. Journal of The horizons of science, 2(22): 1–24. Retrieved Septamber 10, 2024 from https://ensani.ir/fa/article/408708/

Urvisha, J., 2019. Indian Copper Industry. CARE's Ratings, PP 1–14.  Retrieved September 7 2024 from https://www.careratings.com/uploads/newsfiles/Copper%20September%202019%20update.pdf