برآورد و اولویت بندی تجارت در استان‌های ایران با استفاده از جدول داده-ستانده چند منطقه ای و روش آنتروپی-تاسپیس

اقتصاد و توسعه منطقه ای

دوره 31، بهار و تابستان27، شهریور 1403، صفحه 75-112   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/erd.2024.82021.1179

نویسندگان

شهربانو باقری^{* 1}؛ مرتضی بکی حسکوئی²

¹دانش آموخته دکتری گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

²استادیار و استاد مدعو گروه اقتصاد ، دانشکده اقتصاد ، دانشگاه یورک، تورنتو،کانادا

چکیده

شناخت تعاملات اقتصادی مناطق هر کشور با سایر مناطق و سایر کشورها در کنار شناسایی ظرفیت‌های موجود آن نقش بسیار مهمی در توسعه اقتصادی مناطق دارد. ازاین‌رو این مطالعه به برآورد و اولویت بندی تجارت در استان‌های ایران با استفاده از جدول داده-ستانده چند منطقه ای و روش آنتروپی-تاسپیس پرداخته است. در برآورد تجارت بین استانی و خارجی از جدول داده - ستانده چندمنطقه‌ای طراحی شده با روش Charm-Ras استفاده گردیده است. پس از برآورد تجارت 31 استان به اولویت‌بندی بخش‌ها و نیز استان‌ها با روش آنتروپی- تاپسیس پرداخته شده است.نتایج ابتدا با درنظرگرفتن رتبه‌بندی استان‌ها و سپس رتبه‌بندی بخش‌ها انجام پذیرفت. نتایج نشان داد که در بین 31 استان ایران تهران در رتبه اول واردات بین استانی، واردات به دنیای خارج و صادرات به دنیای خارج است. دررابطه‌با صادرات بین‌منطقه‌ای استان خوزستان در رتبه اول قرار دارد. نفت و گاز طبیعی در این استان بیشترین ارزش صادراتی بین‌منطقه‌ای را خود اختصاص داده است. نتایج رتبه‌بندی بخش‌ها نشان‌دهنده آن است که بیشترین واردات بین استانی، صادرات بین استانی و صادرات به دنیای خارج مربوط به بخش نفت و فرآورده های نفتی است و واردات دنیای خارج بخش خدمات است. در رتبه دوم بیشترین واردات بین استانی، صادرات بین استانی، صادرات به دنیای خارج به ترتیب مربوط به سایر فلزات اساسی، بخش خدمات و بخش گاز، آب و برق است و نیز واردات از دنیای خارج آب، گاز و برق بیشترین است. در واقع رتبه‌بندی مناطق و بخش‌ها کمک بسیاری به برنامه‌ریزان منطقه‌ای در جهت تخصیص مناسب منابع می‌نماید.

کلیدواژه‌ها

تجارت بین‌منطقه‌ای و خارجی؛ جدول داده - ستانده چندمنطقه‌ای؛ روش آنتروپی - تاپسیس

مراجع