تحلیل اثرات مناطق آزاد بر رشد شهری از دیدگاه جوامع محلی مورد-پژوهی: منطقه آزاد ماکو

اقتصاد و توسعه منطقه ای

دوره 31، بهار و تابستان27، شهریور 1403، صفحه 143-168   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/erd.2024.86563.1221

نویسندگان

ناصر برک پور^{* 1}؛ آرش صادقیان²

¹عضو هیئت علمی و استاد گروه شهرسازی دانشگاه هنر

²منظقه آزاد ماکو

چکیده

چکیده
در دهه‌های اخیر در کشورهای در حال توسعه همچون ایران، مناطق آزاد به سرعت شکل گرفته‌اند. هدف از احداث این مناطق، عمدتا پیشرفت اقتصادی در سطح منطقه‌ای یا ملی بوده است و توسعه جوامع محلی پیرامون کمتر مورد توجه قرار گرفته است، در حالی‌که تجارب موجود نشان‌دهنده تاثیر این مناطق بر رشد شهری و منافع شهرها و روستاهای مستقر در آن در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست‌محیطی بوده است. در واقع تحولات مثبت یا منفی این نواحی، ارتباط مستقیم و غیرمستقیم با میزان موفقیت و دستیابی به اهداف اولیه این مناطق دارد. بنابراین شناسایی و تحلیل نوع اثرات و علل آنها حائز اهمیت است. این تحقیق به دنبال آن است تا با استفاده از روش‌های اسنادی و پیمایش، به بررسی و تحلیل اثرات شکل‌گیری منطقه آزاد ماکو بر جوامع محلی آن (پنج شهر ماکو، بازرگان، پلدشت، شوط و مرگنلر) بپردازد. نتایج نشان می‌دهد که اولا رشد محدوده شهری نسبی بوده است و در این زمینه، حوزه اثرگذار شامل توسعه زیرساخت‌های شهری، شبکه حمل و نقل و کاربری‌های مرتبط با توسعه گردشگری است. ثانیا، جوامع محلی در این منطقه در زمینه بهره‌مندی از فرصت‌های برابر، مشارکت، احساس مالکیت و تعلق، اعتماد، رضایت‌مندی از مسکن و محیط شهری، غالبا سهم نسبتا کمی داشته‌اند.

واژگان کلیدی: مناطق آزاد، رشد شهری، جامعه محلی، منطقه آزاد ماکو

کلیدواژه‌ها

مناطق آزاد؛ رشد شهری؛ جامعه محلی؛ منطقه آزاد ماکو

مراجع