ارزیابی اقدامات مراکز بهداشت روستایی در اپیدمی کووید 19 (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان مشهد)

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 14 مهر 1403

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgrd.2024.84569.1335

نویسندگان

حانیه معیریان¹؛ مریم قاسمی^{* 2}

¹کارشناس ارشد جغرافیا وبرنامه ریزی روستایی،دانشکده ادبیات و علوم انسانی،دانشگاه فردوسی مشهد،مشهد،ایران

²استادیار گروه جغرافیا،دانشکده ادبیات و علوم انسانی،دانشگاه فردوسی مشهد،مشهد،ایران

چکیده

خدمات بهداشتی درمانی در طول همه گیری کووید 19، از اهمیت بالایی برخوردار بود. از آنجا که دسترسی به خدمات بهداشتی-درمانی و همچنین کیفیت دستیابی به این خدمات، از مولفه های مهم سلامت است، تحقیق حاضر به ارزیابی اقدامات مراکز بهداشتی درمانی روستایی از این حیث طی همه گیری کووید 19 در بخش مرکزی شهرستان مشهد می پردازد. روش تحقیق توصیفی تحلیلی و از نوع تحقیقات کاربردی است. گردآوری اطلاعات به دو شیوه اسنادی و میدانی بوده است. در این پژوهش از مجموع 66 روستای دارای مرکز بهداشتی درمانی در بخش مرکزی شهرستان مشهد که آمار ثبتی کووید 19 مثبت داشته اند، 10 روستا به طور تصادفی انتخاب شد. واحد تحلیل 181 نفر از خانوارهای روستایی در روستاهای نمونه بود. کیفیت اقدامات مراکز بهداشتی درمانی به کمک 12 شاخص ذیل چهار مولفه پاسخگویی، ایمنی، اثربخشی و هزینه خدمات کمی شد. همچنین دسترسی به خدمات بهداشتی درمانی به کمک 13 شاخص ذیل سه مولفه دسترسی جغرافیایی، قابلیت استفاده، دسترسی به امکانات محافظتی، مورد بررسی قرارگرفت. نتایج نشان داد حدود 40 درصد سرپرستان خانوارهای مورد بررسی به کووید 19 مبتلا شده اند، همچنین در 10 درصد خانوارهای مورد بررسی کلیه افراد خانواده به کووید 19 مبتلا شده اند و تنها 38 درصد مبتلایان به خانه های بهداشت روستایی مراجعه کرده اند. نیز 4 درصد از خانوارهای مورد بررسی فوت ناشی از کووید 19 داشته اند که در مقایسه با آمار کلی کشور رقم بالایی است. طبق یافته ها دسترسی روستاییان به خدمات بهداشتی درمانی در مواجهه با کووید 19 با میانگین 2.89 در طیف لیکرت به طور معنی داری کمتر از میانه نظری می باشد. همچنین کیفیت خدمات بهداشتی درمانی با میانگین 3.08 با میانه نظری تفاوت معنی داری ندارد و در حد متوسط ارزیابی شده است.

کلیدواژه‌ها

کووید 19؛ مراکز بهداشت روستایی؛ کیفیت خدمات بهداشتی درمانی؛ دسترسی به خدمات بهداشتی درمانی