بررسی اثربخشی طرحواره درمانی هیجانی بر راهبردهای تنظیم هیجان در نوجوانان با اختلال نافرمانی مقابله‌جویانه

پژوهش های روان شناسی بالینی و مشاوره

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 25 مهر 1403   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/tpccp.2024.77697.1316

نویسندگان

احمد امانی^{* 1}؛ جعفر قیطاسی²

¹دانشیار گروه مشاوره، دانشکده علوم اجتماعی و انسانی ، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

²گروه مشاوره، دانشکده علوم اجتماعی و انسانی ، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی طرحواره درمانی هیجانی بر راهبردهای تنظیم هیجان در نوجوانان با اختلال نافرمانی مقابله‌جویانه صورت گرفته است.

روش: طرح پژوهش یک طرح تک آزمودنی از نوع AB است که از؛ سه خط پایه، سه دوره درمان و سه دوره پیگیری تشکیل شده بود. جامعه آماری پژوهش نیز شامل تمام دانش‌آموزان مدارس متوسطه اول شهرستان دالاهو در سال تحصیلی 1399-1400 بود که پس از بررسی ملاک‌های ورود و خروج (مانند؛ رضایت آگاهانه، داشتن اختلال نافرمانی مقابله‌ای، و عدم مصرف دارو)، 6 دانش‌آموز با روش نمونه‌گیری هدفمند و با در نظر گرفتن کامل ملاحظات اخلاقی انتخاب شدند. در این پژوهش از؛ مصاحبه بالینی نیمه ساختار یافته بر مبنای DSM-5، پرسشنامه تنظیم هیجان برای کودکان و نوجوانان و مقیاس درجه‌بندی اختلال نافرمانی مقابله‌ای هومرسن به عنوان ابزار پژوهش استفاده شد. در ادامه آزمودنی‌ها 10 جلسه مداخله طرحواره درمانی هیجانی مبتنی بر پروتکل لیهی را دریافت کردند و در جلسات چهارم، هفتم و دهم مورد ارزیابی قرار گرفتند.

یافته‌ها: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که نوجوانان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله‌جویانه در زمینه مهارت‌های تنظیم هیجان دارای مشکل هستند و رویکرد طرحواره درمانی هیجانی به عنوان یک روش درمانی می‌تواند در توانمندسازی و کاهش مشکلات آنها اثربخش باشد.

نتیجه‌گیری: در بررسی نتایج مشاهده شد که مداخله انجام گرفته در همه مؤلفه‌های پژوهش و در تمام 6 مشارکت کننده، دارای اثرگذاری بالا و باثبات می‌باشد. می‌توان نتیجه گرفت طرحواره درمانی هیجانی بر راهبردهای تنظیم هیجان در نوجوانان با اختلال نافرمانی مقابله‌ جویانه اثربخش است.

کلیدواژه‌ها

اختلال نافرمانی مقابله‌جویانه؛ راهبردهای تنظیم هیجان؛ طرحواره درمانی هیجانی

مراجع