تحلیلی آسیب‌ شناسانه بر برخی عوامل ایجاد‌کننده خطا در بررسی‌ های ژئوالکتریک دوبعدی و ارائه راهکاری برای کمینه‌ کردن آنها

زمین شناسی اقتصادی

دوره 16، شماره 3 - شماره پیاپی 42، 1403، صفحه 123-136   

نوع مقاله: مقاله مروری

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/econg.2024.1123

نویسندگان

حسین مقدسی^{* 1}؛ محسن مقدسی¹؛ احمد نیامدپور²

¹کارشناس ارشد ژئوفیزیک اکتشافی، شرکت مهندسی ژرفاب کاوش، تهران، ایران

²استادیار، گروه ژئوفیزیک، واحد مسجد سلیمان، دانشگاه آزاد اسلامی، مسجد سلیمان، ایران

چکیده

در سال‌های اخیر برداشت‌های ژئوالکتریک دوبعدی به یکی از روش‌های متداول و مرسوم در بررسی‌های اکتشاف معادن، اکتشاف منابع آب زیرزمینی، بررسی‌های ژئوفیزیک مهندسی، باستان‌شناسی و ... تبدیل‌شده است؛ اما بر حسب بازخوردهای حاصل شده، در پاره‌ای از موارد این بررسی‌ها به نتیجه مطلوب و مورد انتظار منجرنشده است و گاهی نتایج به دست آمده فاصله معناداری با واقعیت‌های به دست آمده از بررسی‌های مستقیم نظیر حفاری و ... داشته است. در این مقاله سعی می‌شود به تحلیل جامعی از عوامل ایجاد‌کننده خطا در بررسی‌های دوبعدی ژئوالکتریک پرداخته‌ شود و از سوی دیگر، با بیان استانداردهای برداشت استنباط‌شده از این تحلیل‌ها، میزان و شدت خطاهای مورد بحث را کمینه‌‌کرد. همچنین سعی‌شده با شناخت ملموس و شهودی نسبت به ایجاد عوامل خطا، پیشنهادی بهینه و اجرایی برای حذف عوامل خطا ارائه‌شود که در نهایت با نتایج به دست آمده از یک مثال موردی به آن پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها

دوقطبی-دوقطبی؛ قطبی-دوقطبی؛ ژئوالکتریک؛ مقاومت ویژه الکتریکی؛ شارژپذیری؛ نرم افزار RES2DINV

مراجع

Dentith, M. and Mudge, S., 2014. Geophysics for the Mineral Exploration Geoscientist. Cambridge University Press, New York, 454 pp.

Ghanbari, H., Arab Amiri, A., Ebrahimi, S. and Mehri, M., 2020. Modeling and Interpretation of the Induced Polarization and Resistivity Data in Sharifabad Exploration Area, Northwest of Bardeskan. Journal of Research on Applied Geophysics, Volume 6(1): 12–23. (in Persian with English abstract) https://doi.org/10.22044/jrag.2018.5782.1123

Kalagari, A.A., 1992. Principles of Geophysical Exploration. Tabriz University Press, Tabriz, 558 pp. (in Persian)

Loke, M.‌H., 2023. Tutorial: 2-D and 3-D electrical imaging surveys, s.l.: Geotomo Software, Res2dinv Software. Retrieved September 16, 2023, from

 http://www.researchgate.net/publication/264739285_Tutorial_2D_and_3D_Electrical_Imaging_Surveys

Meju, M., 1986. Geophysical data analysis: Understanding inverse problem theory and practice, SEG Press, Houston, 130 pp.

Milsom, J. and Eriksen, A., 2011. Field geophysics. Wiley Press, New Jersey, 304 pp.

Moghaddasi, M. and Moghaddasi, H., 2023. A new method for IP/Rs data acquisition in the frequency domain on a network. 15th Symposium of Iranian Society of Economic Geology, University of Damghan, Damghan, Iran. (in Persian with English abstract) Retrieved September 1, 2023, from

 https://www.researchgate.net/publication/373916659_abda_rwsh_nwyn_brdasht_IPRs_bh_swrt_shbkh_ay_A_new_method_for_IPRs_data_acquisition_on_a_network

Moghaddasi, H., Moghaddasi, M. and Abbasinia, M., 2020. The role of correct delineation of bedrock topography in successful groundwater exploration using Electrical resistivity tomography. 19th Iranian Geophysics Conference, University of Tehran (Institute of geophysics), Tehran, Iran. Retrieved November 1, 2020 from

 https://www.researchgate.net/publication/345490809_The_role_of_correct_delineation_of_bedrock_topography_in_successful_groundwater_exploration_using_Electrical_resistivity_tomography

Moghaddasi, H., Moghaddasi, M. and Masnabadi, M., 2024. Integrated use of analytical signal and upward continuation for exploration of porphyry deposits and also separation and delineation of alterations related to these deposits (case study from the south of Kerman province). 16th Symposium of Iranian Society of Economic Geology. university of Tabriz, Tabriz, Iran. (in Persian with English abstract) Retrieved September 1, 2024, from

 https://www.researchgate.net/publication/382889454_bh_kargyry_tlfyqy_mlgrhay_sygnal_thlyly_w_adamh_frasw_dr_aktshaf_kansarhay_pwrfyry_w_tfkyk_dgrsany_hay_mrtbt_ba_anha_mthal_mwrdy_az_jnwb_krman_Integrated_use_of_analytical_signal_and_upward_continuati

Moshtaghian, K., Abtahi, M., Esadi, H., Haj Heydari, M. and Jangarban, G., 2022. Inversion modeling of magnetic and IP/RS data with the aim of exploration of the northern porphyry copper-gold deposit of Dali. Scientific Quarterly Journal of Geosciences, 33(3): 79–92. https://doi.org/10.22071/gsj.2021.272272.1886

Neyamadpour, A., Wan Abdullah, W., Taib, S. and Neyamadpour, B., 2010. Comparison of Wenner and dipole–dipole arrays in the study of an underground three-dimensional cavity. Journal of Geophysics and Engineering, 7(1): 30–40. http://dx.doi.org/10.1088/1742-2132/7/1/003

Samadi, L., 2012. Basic Applied Geophysics. Jahad Daneshgahi Kharazmi University Press, Tehran, 620 pp.

Telford, W.M., Geldart, L.P. and Sheriff, R.E., 1990. Applied geophysics. Cambridge University Press, New York, 751 pp.

White, R., Collins, S. and Loke, P., 2003. Resistivity and IP arrays, optimised for data collection and inversion. Exploration Geophysics, 34(4): 229–232. http://dx.doi.org/10.1071/EG03229