واکاوی حضورپذیری فضاهای عمومی و عوامل موثر بر آن، مطالعه موردی: خیابان‌های شهر قاین

جغرافیا و توسعه فضای شهری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 09 آبان 1403

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgusd.2024.89225.1449

نویسنده

سعید حسین آبادی^*

دانشگاه بزرگمهر قائنات

چکیده

حضورپذیری فضاهای عمومی یکی از ملاک‌های مهم موفقیت آن‌هاست. این فضاها جلوه‌ای از حیات اجتماعی شهر است و ازاین‌رو ایجاد فضاهایی که مردم را به خود جذب کند؛ می‌تواند به پایداری اجتماعی شهر کمک کند. هدف این پژوهش بررسی میزان و کیفیت حضورپذیری و عوامل مؤثر بر آن در سه خیابان از خیابان‌های اصلی شهر قاین است. در این تحقیق با ابزار پرسشنامه، داده‌های میدانی گردآوری شد. جامعه آماری شهروندان بالای 15 سال شهر قاین ، حجم نمونه 350 نفر و روش نمونه‌گیری تصادفی ساده است. روش تحلیل داده‌ها نیز شامل جداول فراوانی، آزمون T تک‌نمونه‌ای و رگرسیون خطی چندگانه است. نتایج نشان داد که حضورپذیری شهروندان از نظر تعداد دفعات حضور، بیشتر هفتگی و سپس ماهانه است و حضور روزانه فراوانی کمتری دارد. کیفیت حضور نیز پایین است و بیشتر ناظر برانجام فعالیت‌های ضروری در خیابان است و فعالیت‌های انتخابی کمتر انجام می‌شود. این خیابان‌ها کمتر محل انجام فعالیت‌های اجتماعی هستند و ازاین‌رو اجتماع‌پذیر محسوب نمی‌شوند. در کل، کیفیت حضورپذیری در حد متوسط است. نتایج رگرسیون خطی چندگانه نیز نشان داد که متغیرهای کاربری و فعالیت، حفاظت، راحتی ، کیفیت بصری، دسترسی کالبدی و شمول اجتماعی بر میزان حضورپذیری خیابان‌های شهری تأثیرگذار است. در این بین نقش عوامل حفاظت و شمول اجتماعی بیشتر از سایر عوامل است. آزمون t تک نمونه‌ای نیز نشان داد که کیفیت کالبدی-محیطی خیابان‌ها در کل در حد متوسط است. با توجه به تأثیرگذار بودن متغیرهای کالبدی-محیطی در حضور شهروندان، ارتقاء و بهبود این متغیرها در خیابان‌های شهر قاین می‌تواند به افزایش حضورپذیری این فضاهای عمومی کمک کند.

کلیدواژه‌ها

فضاهای عمومی؛ خیابان؛ حضورپذیری؛ کیفیت فضا؛ شهر قاین