نقد و بررسی آرای محقق خفری در مسأله قدرت الهی

جستارهایی در فلسفه و کلام

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 04 آذر 1403

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/epk.2024.90580.1382

نویسندگان

محمدرضا فرهمندکیا¹؛ علی محمد ساجدی^{* 2}

¹دانشجوی دکتری رشته فلسفه و کلام اسلامی دانشکده الهیات دانشگاه شیراز

²دانشیار گروه فلسفه دانشگاه شیراز-ایران

چکیده

مسئله قدرت الهی از جمله مسائل مهم الهیات است که معرکه آراء متفکران می‌باشد. محقق خفری در اثر مهم خود که حاشیه بر شرح تجرید است تلاش دارد متکلمین و فلاسفه را در این مبحث هم نظر نشان دهد، و معنای دیگری برای ایجاب ذکر می‌کند تا از طریق آن قدرت الهی را اثبات کند. ایشان نظر فلاسفه در مورد ایجاب را به کلی مردود حتی مستوجب تکفیر می‌داند. محقق خفری دو اشکال عمده به شارح تجرید(قوشجی) در بحث قدرت الهی وارد می‌کند. او هم‌چنین در پاسخ به اعتراضات مخالفین نسبت به قدرت الهی پاسخ‌هایی بیان می‌کند که مورد اشکال است. مسئله فراروی جستار حاضر معطوف به بحث از قدرت الهی از منظر محقق خفری و اشکالات وارد بر آن است. یافته های این پژوهش نشان می‌دهد که نظرات محقق خفری با دلایل مختلف از جمله نحوه صدق قضیه شرطیه، عینیت ذات و صفات، واجب بودن از همه جهات برای واجب الوجود بالذات، عدم انفکاک ذاتی معلول از علت، مبادی چهارگانه فعل اختیاری، عدم لفظی بودن نزاع در این مسأله، وصف ماهیت بودن امکان ذاتی و تفسیر صحیح از معنای ایجاب، قابل نقد و بررسی است.

بنابراین در این پژوهش که با هدف غور و تفحص در آرای محقق خفری ناظر به قدرت الهی ساماندهی می‌شود، روش تحقیقی تحلیلی- انتقادی خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

کلیدواژگان: قدرت الهی؛ محقق خفری؛ مبانی فلسفی؛ مکتب شیراز؛ نقد و نظر