ترجمۀ ادبیات عرفانی: تحلیل ترجمۀ آربری از تذکرة الأولیاء عطار از منظری پسااستعماری

مطالعات زبان و ترجمه

دوره 57، شماره 3، آذر 1403، صفحه 119-152   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lts.2024.89993.1295

نویسندگان

مرضیه ملکشاهی^{* 1}؛ قدرت حسنی²

¹دانشگاه دامغان

²دانشگاه دامغان، دانشکده علوم انسانی

چکیده

این مقاله ترجمۀ آرتور جان آربری از تذکرة الأولیاء عطار را از دیدگاه پسااستعماری بررسی می‌کند. تذکرة الأولیاء که به معرفی عارفان برجستۀ اسلامی می‌پردازد، تصویری ژرف از غنای سنت‌های معنوی ایران را به نمایش می‌گذارد. ترجمۀ انگلیسی آربری در سال ۱۹۶۰، نگرش‌های شرق‌شناسانه‌ای را بازتاب می‌دهد که در میان دانشگاهیان غربی اواسط قرن بیستم رایج بود. این پژوهش نشان می‌دهد که چگونه دیدگاه ایدئولوژیک آربری در مقام یک شرق‌شناس، شیوۀ ترجمۀ او را شکل داده و به برداشتی متفاوت از متن عطار انجامیده است. بررسی راهبردهای ترجمه‌ای آربری، از جمله گلچین‌کردن، تصاحب گزینشی، افزودن، ساده‌سازی و تقلیل‌گرایی، نشان می‌دهد که پیش‌داوری‌های ایدئولوژیک آربری، او را به بازآفرینی متن عطار در قالب نگرش‌های استعماری کشانده است. یافته‌های پژوهش آشکار می‌کند که شیوۀ ترجمۀ آربری نه تنها به خوانشی متفاوت از متن عطار منجر شده، بلکه نگاه شرق‌شناسانۀ او نابرابری در مناسبات قدرت و بازنمایی فرهنگی را نیز تداوم بخشیده است.

کلیدواژه‌ها

پسااستعماری؛ شرق‌شناسی؛ ترجمه؛ تذکرة‌ الأولیاء عطار؛ آرتور جان آربری

اصل مقاله

 

مراجع