بهره‏‌برداری از سامانه انتقال آب غدیر خوزستان در شرایط پدافندی با استفاده از مدل‏سازی هیدرولیکی

آب و توسعه پایدار

مقاله 4، دوره 11، شماره 3 - شماره پیاپی 33، آذر 1403، صفحه 17-26   

نوع مقاله: مطالعه موردی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jwsd.v11i3.2409-1361

نویسندگان

ندا پوستی زاده^{* 1}؛ داود حری²؛ رامین رامشی³

¹دانشگاه شهید چمران اهواز، رئیس گروه هیدرولیک شرکت بهره‏برداری، تولید و انتقال آب غدیر خوزستان، اهواز، ایران

²دانشگاه شهید چمران اهواز، مدیرعامل شرکت بهره‏برداری، تولید و انتقال آب غدیر خوزستان، اهواز، ایران

³دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی شهر، مدیریت دفتر فنی و مطالعات شرکت بهره‏برداری، تولید و انتقال آب غدیر خوزستان، اهواز، ایران

چکیده

دسترسی به آب شرب یکی از مهمترین نیازهای بشری و حقوق شهروندی است. به همین دلیل تأمین، انتقال، تصفیه و توزیع آب شرب به‏ منظور رفع نیازهای آب مشترکین شهری و روستایی یکی از وظایف اولیه و اولویت‌های هر دولتی است. طرح انتقال آب غدیر خوزستان با هدف آبرسانی به شهرهای مرکزی، غرب و جنوب‌غرب استان خوزستان به‏ عنوان بزرگترین طرح انتقال آب در ایران اهمیت زیادی دارد. براین‏اساس، مطالعه حاضر به مسأله بهره‌برداری از طرح انتقال آب غدیر خوزستان برای استمرار آبرسانی در شرایط پدافندی با استفاده از شبیه‌سازی هیدرولیکی در محیط نرم‌افزار WaterGEMS می‏‌پردازد. برای‏ این‏ منظور ابتدا مدل هیدرولیکی سامانه انتقال آب مورد بررسی، در نرم‏‌افزار هیدرولیکی تهیه و واسنجی شد. در مرحله دوم، کیفیت آب ارسالی و سپس راهکاری جهت حفظ پایداری انتقال آب در شرایط اضطراری و پدافندی بررسی شد. مقایسه نتایج کیفی نشان داد استقرار تلمبه‌خانه غدیر شمالی و جایگزین کردن سد دز به جای سد کرخه به‏ عنوان منبع جدید تأمین آب سامانه انتقال آب غدیر، تأثیر بسزایی در بهبود کیفیت آب انتقالی و مطابق با استاندارد کیفیت آب‏های ایران خواهد داشت به‏ طوری‏که میزان EC آب ارسالی حدود 68 درصد کاهش می‌یابد. همچنین بر اساس راهکار پیشنهادی در این پژوهش، در شرایط اضطراری و خاموش شدن موقت ایستگاه اصلی که وظیفه پمپاژ 90 درصد از کل حجم آب مورد نیاز شهرهای مورد نظر را بر عهده دارد، می‌توان 60 درصد از حجم این آب را از طریق تلمبه‌خانه غدیر شمالی برای استمرار آبرسانی تأمین کرد.

کلیدواژه‌ها

بهره‌برداری؛ سامانه انتقال آب؛ مدل هیدرولیکی؛ شرایط پدافندی و کیفیت آب

مراجع

احسانی‌فر، محمد، همتا، نیما، و عبدالهیان، مهرانگیز. (1397). مدیریت بحران آب شهر اراک با استفاده از رویکرد پویایی‌های سامانه. فصلنامه علمی و پژوهشی مدیریت بحران، 7(1)، 5-12. doi: 20.1001.1.23453915.1397.7.1.1.0
پورطبری، محمود، و پورطبری، محسن. (1396). حفاظت سامانه‌های آبرسانی با رویکرد پدافند غیرعامل. دومین کنفرانس ملی هیدرولوژی ایران. انجمن هیدرولوژی ایران، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران.
توکلی امینیان، ثمانه. (1392). توانمندسازی پدافند غیرعامل در افزایش امنیت آبرسانی به ساکنین منطقه 9 شهر مشهد. اولین همایش ملی زهکشی در کشاورزی پایدار. دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
جعفری دهکاء، علی، و نوربخش، نوید. (1397). ارزیابی اجرای پدافند غیرعامل در مجتمع‌های بزرگ آبرسانی مطالعه موردی تأسیسات شهید خوشسیرت آستانه اشرفیه. دومین کنگره علوم و مهندسی آب و فاضلاب ایران. انجمن آب و فاضلاب ایران، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران.
جویلی، پرهام، و حیدرنژاد، محمد. (1402). بررسی تأثیر کاهش قطر لوله بر سرعت جریان و بر افت فشار در خط انتقال آب دارخوین با استفاده از نرم‌افزار WaterGEMS. رویکردهای نوین در مهندسی آب و محیط زیست، 2(2)، 23-32. doi: https://doi.org/10.22034/nawee.2023.394572.1040
روان قلاتی، اکبر، و احمدی، سید حمید. (1397). مدل‌سازی و تحلیل هیدرولیکی شبکه توزیع آب شرب شهرک بزین شهر شیراز. مجله پژوهش آب ایران، 12(3)، 99-108.
ریاحی پور، مجید، کلانتری، محسن، و پیری، عیسی. (1399). مدیریت و برنامه‌ریزی بحران در تأسیسات آب شهری با رویکرد پدافند غیرعامل (مطالعه موردی شهر یاسوج). آب و فاضلاب، 31(2)، 130-136. doi: 10.22093/wwj.2019.91349.2445 
مودی، صادق، محتشمی، علی، و قادری، عباسعلی. (1394). پدافند غیرعامل تأسیسات آبی در شرایط بحران و تأثیر بر کیفیت منابع آب. اولین همایش ملی کیفیت منابع آب و توسعه پایدار. شرکت سهامی آب منطقه‌ای مرکزی، دانشگاه اراک، اراک، ایران. 
نصیریان، علی، ملازاده، مهدی، و ولوی، علی. (1400). معرفی روشی جدید برای کالیبراسیون زبری لوله‌ها در شبکه‌های توزیع آب. مجله آب و فاضلاب، 32(2)، 80-90. doi: 10.22093/wwj.2020.233434.3029  
نظری، علی. (1390). طراحی شبکه‌های آبرسانی با WaterGEMS، انتشارات الیاس. چاپ اول. تهران، ایران.
Awe, O.M., Okolie, S.T.A., & Fayomi, O.S.I. (2020). Analysis and optimization of water distribution systems: a case study of Kurudu post service housing estate. Abuja, Nigeria. Reaults in Engineering, 5, 100100, 13-26. https://doi.org/10.1016/j.rineng.2020.100100
Desta, W.M., Feyessa, F.F., & Debela, S.K. (2022). Modeling and optimization of pressure and water age for evaluation of urban water distribution systems performance. Hellyion, 8(11), e11257, 1-12. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2022.e11257
Dini, M., & Asadi, A. (2019). Pressure Management of Large-Scale Water Distribution Network Using Optimal Location and Valve Setting. Water Resources Management, 33(1), 1-13. doi: 10.1007/s11269-019-02381-x
Dini, M., Hemmati, M., & Hashemi, S. (2022). Optimal operational scheduling of pumps to improve the performance of water distribution networks. European Water Resources Association (EWRA), 36(1), 417-432. doi: 10.1007/s11269-021-03034-8
Kettler, A.J., & Goulter, I.C. (1985). An analysis of pipe breakage in urban water distribution networks. Canadian Journal of Civil Engineering, 12, 286-293. https://doi.org/10.1139/l85-030
Mohammadi, K. (2023). Improved strategy management for WDNs: Integrated prioritization SWOT QSPM (IPSQ) method-Application to passive defense. Socio-Economic Planning Sciences, 88, 15-28. doi.org/10.1016/j.seps.2023.101663
Ormsbee, L.E. (1989). Implicit Network Calibration. Journal of Water Resources Planning and Management, ASCE, 115(2), 243-257. https://doi.org/10.1061/(ASCE)0733-9496(1989)115:2(243)