بررسی هرمنوتیکی خوانش کلمن بارکس از «مضامین مابعدالطبیعی» در مثنوی معنوی

جستارهایی در فلسفه و کلام

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 بهمن 1403

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/epk.2025.90907.1388

نویسنده

محمدحسین کیانی^*

استادیار فلسفه و کلام دانشگاه بین‌المللی اهل‌بیت (ع)، تهران، ایران.

چکیده

ترجمان بارکس از اشعار مولوی نقش مهمی در معرفی این حکیم برجسته به دنیای انگلیسی‌زبان داشته است. با این‌همه، این پرسش حائز اهمیت است که چگونه می‌توان ماهیت و پیامدهای خوانش بارکس از مضامین مابعدالطبیعی مثنوی را با استفاده از رویکرد هرمنوتیکی تحلیل کرد؟ مقاله حاضر، با روش تحلیلی-انتقادی و بر اساس چارچوب‌های هرمنوتیکی، به بررسی خوانش بارکس پرداخته و از سه منظر به تحلیل آن می‌پردازد: برداشت نابه‌هنجار موجب انفکاک اندیشه مولوی از پشتوانه‌های حکمی-اسلامی شده است؛ دوم، سیاق خوانش برمدار همسان‌سازی ابیات با فرهنگ سکولار و معنویت جدید است؛ سوم، پیامدهای خوانش نه‌تنها به معرفی نادرست مولوی نزد مخاطبین غربی انجامیده که ناراسته قادر است تا اندیشه حکمی-اسلامی را نیز تحریف کند. بدین‌سان، نتایج پژوهش نشان می‌دهد که هرچند ترجمان بارکس نقش مهمی در معرفی اشعار مولوی به مخاطبان جدید داشته است؛ توامان، این کوشش از جهان‌بینی اصیل مولوی فاصله گرفته و تحت تأثیر پیش‌فرض‌های ذهنی و فرهنگ عصر جدید به تحریف مضامین بنیادین اندیشه مولوی ختم شده است.

کلیدواژه‌ها

اشعار مولوی؛ شیوه ترجمه؛ عصر جدید؛ نابه‌هنجاری؛ مضامین حکمی