شناسایی عوامل موثر بر پیوندهای روستا-شهری با رویکرد آینده پژوهی در حریم کلان شهر مشهد

جغرافیا و توسعه فضای شهری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 بهمن 1403   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgusd.2025.89817.1461

نویسندگان

کتایون علیزاده^{* 1}؛ شهناز رمارم²؛ Hamid Jafari³

¹دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد/ گروه جغرافیا

²دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری،‌ گروه جغرافیا ، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

³دانشیار،گروه جغرافیا ، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

چکیده

رشد بی رویه به همراه مدیریت نامناسب، باعث گسترش افقی شهر، بلعیده شدن زمین های کشاورزی و ادغام روستاهای اطراف شهرمشهد شده است. آمار نیز نشان از عدم تعادل ناحیه ای به خصوص در مناطق پیراشهری این شهر دارد. بنابراین هدف اصلی این مطالعه، شناسایی عوامل موثر بر پیوندهای روستا – شهری در حریم شهر مشهد با رویکرد آینده پژوهی می‌باشد. پژوهش از نوع کاربردی بوده و روش انجام تحقیق توصیفی-پیمایشی می باشد. منطقه مورد مطالعه حریم کلان شهر مشهد در نظر گرفته شده است. با توجه به مطالعات صورت گرفته در حریم کلان شهر مشهد حجم نمونه هر بخش 52 نفر بر اساس جدول مورگان به دست آمده است که جامعه آماری تحقیق، 156 نفر شامل اساتید دانشگاهی، کارشناسان، مدیران و شهروندان مرتبط با موضوع تحقیق می باشند. اطلاعات استخراج شده در دو نرم افزار SPSS و MIC MAC در قالب پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفت. میزان آلفای کرونباخ پرسشنامه 76/0 محاسبه شد که نشان از پایا و قابل اعتماد بودن آن است. یافته های حاصل از نرم افزار میک مک نشان داد که نتایج حاصل از ارزیابی در این پژوهش از سطح معناداری کافی در جهت پیاده سازی آن به عنوان یک دستورالعمل راهنما در جهت افزایش توسعه ناحیه روستایی و تقویت ارتباط روستا شهری مورد استفاده قرار گیرد. همچنین نتایج نشان داد که متغیرهای مورد بررسی به میزان قابل قبولی توانسته اند تا پیوندهای روستا-شهری را در حریم کلانشهر مشهد تببین نمایند. به طوری که عوامل اقتصادی و تجاری با بار عاملی 0.91 دارای بیشترین تبیین‌کنندگی در رابطه با نقش پیوندهای روستا-شهری در حریم کلان شهر مشهد می باشد. بعد از آن عوامل خدماتی، عوامل فرهنگی-مذهبی و در نهایت عوامل اجتماعی به ترتیب با بارهای عاملی 0.90، 0.89 و 0.88 در مرتبه های بعدی تبیین‌کنندگی قرار دارند.

کلیدواژه‌ها

پیوندهای روستا-شهری؛ آینده پژوهی؛ حریم؛ شهر مشهد؛ روستا

مراجع