شناسایی عوامل مؤثر بر مدیریت سیل در زمین‌های کشاورزی شهرستان ایلام

آب و توسعه پایدار

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 29 بهمن 1403

نوع مقاله: پژوهشی کاربردی

نویسندگان

رضا موحدی^{* 1}؛ فاطمه قاسم زاده²؛ محسن توکلی³

¹دانشگاه بو علی سینا

²دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

³Associate Professor, Department of Agriculture , Ilam University, Ilam, Iran

چکیده

در چند سال اخیر به‌تناوب شاهد وقوع مخاطرات طبیعی از جمله سیلاب، زلزله و خشکسالی‌های شدید در اکثر نقاط کشور بوده‌ایم. شهرستان ایلام از گذشته تقریباً هرسال شاهد وقوع سیل بوده به‌طوری‌که در بعضی از سال‌ها بروز سیلاب‌های شدید باعث ازبین‌رفتن اراضی کشاورزی و شسته شدن خاک‌های حاصلخیز و خسارات جبران‌ناپذیری به زمین‌های کشاورزی این شهرستان وارد کرده است. این پژوهش با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر مدیریت سیل در زمین‌های کشاورزی شهرستان ایلام و با استفاده از ابزار پرسش‌نامه محقق ساخته انجام گرفته است. جامعه آماری این تحقیق شامل کارشناسان استان و شهرستان ایلام (۱۵۲ نفر) و کشاورزان شهرستان ایلام (۱۴۰ نفر) که در جریان و در معرض خسارت سیل بوده‌اند می‌باشد. نمونه آماری از طریق فرمول کوکران شامل ۱۰۳ کشاورز و ۱۰۸ کارشناس شد. داده‌های جمع‌آوری‌شده با استفاده از دو نرم‌افزار SPSS، PLS مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. طبق نتایج به‌دست‌آمده گابیونبندی، احداث سد جهت کنترل سیل، اصلاح ظرفیت‌های بناهای ساخته شده (سدها، بندها و غیره)، اطلاع‌رسانی درباره مدیریت سیل، تهیه و تدوین برنامه‌های مدیریت سیل توسط مسئولین، آموزش کشاورزان درباره اقدامات لازم پس از وقوع سیل، تعیین محدوده اراضی موردنیاز اجرای طرح‌های مهار سیل، و بررسی آسیب‌پذیری اراضی کشاورزی ناشی از سیل از اولویت‌های مدیریت سیل در بین کشاورزان می‌باشند. بین عوامل فنی - سازه‌ای، آموزشی - ترویجی، اقتصادی - اجتماعی با مدیریت سیل رابطه معناداری وجود دارد؛ بنابراین، مدیریت سیل بستگی به عوامل فنی –سازه‌ای، عوامل اجتماعی–اقتصادی، عوامل آموزشی–ترویجی دارد

کلیدواژه‌ها

سیل؛ مدیریت سیل؛ زمین‌های کشاورزی؛ شهرستان ایلام

مراجع