کرگدنیسم، نقد هم‌نوایی کورکورانۀ توده‌ها یا مفهوم تنهاییِ انسان معاصر

پژوهش های زبان و ترجمه فرانسه

دوره 7، شماره 1 - شماره پیاپی 12، شهریور 1403، صفحه 80-107   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/rltf.2025.91561.1135

نویسنده

محمد محمدی آغداش^*

گروه آموزشی زبان فرانسه، دانشگاه تبریز

چکیده

از نقطه‌نظر اجتماعی- تاریخی، منظور از عبارت کرگدنیسم یا هم‌نوایی و پیروی از دیگری در نمایش‌نامۀ کرگدن، اثرِ اوژن یونسکو، صورت دیگر مفهوم «شرّ و بدی» بوده که بشریت از بدو آفرینش با آن دست به‌گریبان بوده ‌است. بی‌شک ریشه‌های ادبی-فلسفی این موضوع مهم را می‌توان قبل از اجرای تئاتر مذکور در دو رُمان مشهور تاریخ ادبیات جهان، یعنی طاعون، از آلبر کامو (1947) و مسخ، از آنِ فرانتس کافکا (1915)، یافت، اما نکته‌ای که بیش از همه در اثر یونسکو جلب نظر می‌کند، ابتکار این نویسندۀ نو‌آور رومانی‌الاصل است که تحتِ تاثیر جنبش ضد‌بشری فاشسیسم و خشونت‌های غیر‌قابل توصیف جنگ دوم جهانی، نه تنها توانسته مضمون فلسفی مزبور را عینیّت بخشد، بلکه او به زیبایی تحسین‌بر‌انگیزی، تنزل انسانیّت و از بین رفتن ارزش‌های اخلاقی را با "صورت حیوانی بخشیدن به بشریت افسار‌گیسختۀ معاصر اروپایی" به‌روی صحنۀ نمایش برده ‌است.
 در این مقاله تلاش نویسنده بر آن است تا هم‌سو با منتقد و نظریه‌پرداز بریتانیایی، مارتین اسلن (1971)، ضمن تعریف و اصطلاح‌شناسی تئاتر نو یا پوچ‌گرا، موضوع "هم‌نوایی کورکورانۀ توده‌ها" و بیان داستانی یونسکو در نمایش‌نامۀ شاخص کرگدن را از ورای مفاهیمی چون تئاتر استهزاء، تئاتر خشونت و تئاتر عدم ارتباط کلامی بررسی و تحلیل گفتمانی نماید.

کلیدواژه‌ها

یونسکو'؛ کرگدن‌زدگی'؛ هم‌نوایی '؛ تنهایی'؛ '؛ عدم برقراری‌ارتباط'

مراجع