| تعداد نشریات | 56 |
| تعداد شماره‌ها | 2,156 |
| تعداد مقالات | 22,265 |
| تعداد مشاهده مقاله | 98,582,117 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 36,803,240 |
انواع معرفت و مراتب کشف از دیدگاه نجم‌الدین رازی براساس تفسیر عرفانی «التأویلات النجمیة» | ||
| علوم قرآن و حدیث | ||
| مقاله 5، دوره 57، شماره 1 - شماره پیاپی 114، شهریور 1404، صفحه 133-159 اصل مقاله (910.59 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jquran.2025.91427.1788 | ||
| نویسندگان | ||
| مرتضی رضازاده1؛ علی اشرف امامی* 2؛ محمدرضا موحدی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری گروه ادیان و عرفان تطبیقی، دانشکدهٔ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران | ||
| 2دانشیار گروه ادیان و عرفان تطبیقی، دانشکدهٔ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران | ||
| 3دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه قم، قم، ایران | ||
| چکیده | ||
| این نوشتار به‌روش توصیفی‌تحلیلی در پی پاسخ به این پرسش است که انواع معرفت، معرفت شهودی و اقسام کشف از دیدگاه نجم رازی باتوجه‌به تفسیر عرفانی التأویلات النجمیة چیست؟ حاصل آنکه، نجم رازی همچون سایر عرفای اسلامی به مباحث معرفتی پرداخته است که البته در این تفسیر به‌صورت کاملاً پراکنده بیان شده است. وی اساس معرفت را الهی و نتیجهٔ حرکت حبّی در اصل آفرینش می‌داند و مقصود خلقت را اساساً کسب معرفت توسط آدمی می‌نامد. او باتوجه‌به تقسیم دوگانهٔ ظاهر و باطن در همهٔ هستی، معرفت را نیز ظاهری و باطنی و دارای ابزارهای حسی پنج‌گانهٔ ظاهری و باطنی عنوان می‌کند. معرفت شهودی را از سایر معرفت‌های دیگری که نام می‌برد (معرفت عقلی و نظری) باارزش‌تر می‌داند و گرچه معرفت عقلی را می‌پذیرد؛ اما آن را به‌تنهایی و به‌دور از نور وحی، راهزن و کفربالمأل می‌خواند و فلسفه و فیلسوفان را تخطئه می‌کند. او کشف را به مراتبی از این دست تقسیم می‌کند: کشف نظری، کشف قلبی، کشف سرّی، کشف روحی، کشف خفی، کشف صفاتی و کشف ذاتی. این تقسیم به یکی از تقسیم‌بندی‌های ابن‌عربی از مراتب کشف، شباهت فراوانی دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نجم‌الدین رازی؛ التأویلات النجمیة؛ معرفت؛ عقل؛ ایمان؛ شهود | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن. الذریعة الی تصانیف الشیعة. قم: اسماعیلیان، 1408ق.
آملی، سیدحیدر. جامع الأسرار و منبع الأنوار. مقدمهٔ هانری کربن. بیروت: مؤسسة التاریخ العربی، 1426ق.
ابن‌حنبل، احمد‌‌بن‌حنبل. مسند احمد‌‌بن‌حنبل. بیروت: الرسالة، 1416ق.
ابن‌عبدربه. احمدبنمحمد، العقد الفرید. بیروت: دار الکتب العلمیة، بی‌تا.
ابن‌عربی، محمدبنعلی. الرسالة الغوثیة. به‌تحقیق نجیب مایل هروی. تهران: مولی، 1388.
ابن‌عربی، محمدبنعلی. الفتوحات المکیة. قم: آل‌البیت، 1408ق.
ادنه‌وی، احمدبنمحمد. طبقات المفسرین. السعودیة: مکتبة العلوم و الحکم، 1417ق.
حاجی خلیفه، مصطفی‌بن‌عبدالله. کشف الظنون عن اسامی الکتب و الفنون. بغداد: المثنی، 1941م.
حقی، اسماعیل‌بن‌مصطفی. روح البیان. بیروت: دار الفکر، بی‌تا.
حکیم ترمذی، محمدبنعلی. الامثال من الکتاب و السنة. بی‌جا: بی‌نا، بی‌تا.
دیلمی، حسن‌‌بن‌محمد. ارشاد القلوب. قم: شریف رضی، 1412ق.
ذهبی، محمدحسین. التفسیر و المفسرون. قاهره: الوهبة، 1420ق.
زرکلی، خیرالدین. الاعلام. بیروت: دار العلم، 1980م.
سهروردی، یحیی‌بن‌حبش. رشف النصایح الایمانیة. ترجمهٔ معین‌الدین جمال. تهران: بنیاد، 1365.
صادقی، محسن. بزرگان ری. قم: دار الحدیث، 1382.
صفری آق‌قلعه، علی. «آگاهی‌هایی تازه از زندگی نجم دایه در نسخه‌ای از تفسیرش، بحر الحقایق، با یادداشتی به خط خود او». گزارش میراث. ش80 و 81(1396): 119-128.
عزالدین کاشانی، محمودبن‌علی. مصباح الهدایة و مفتاح الکفایة. تهران: چاپ جلال‌الدین همایی، 1367.
غزالی، محمدبن‌محمد. احیاء علوم الدین. بیروت: دار الکتب العربی، بی‌تا.
فخر رازی، محمدبن‌عمر. التفسیر الکبیر. بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1420ق.
کلینی، محمد‌‌بن‌یعقوب. الکافی. قم: دار الحدیث، 1430ق.
گیلانی، عبدالقادر‌‌بن‌صالح. سر الأسرار و مظهر الأنوار فیما یحتاج الیه الأبرار. بیروت: دار الکتب العلمیة، 1428ق.
مجلسی، محمدباقر. بحار الانوار. بیروت. دار الاحیاء الثراث العربی، 1403ق.
مقریزی، احمدبن‌علی. امتاع الأسماع. بیروت: دار الکتب العلمیة، بی‌تا.
موحدی، محمدرضا. «نویافتههایی از حیات و آثار نجم رازی». پژوهش‌های ادب عرفانی. دورهٔ16، ش2(1401): 15-31. 10.22108/jpll.2021.129799.1632
نجم رازی، عبدالله‌‌‌بن‌محمد. التأویلات النجمیة فی التفسیر الإشاری الصوفی. به‌تحقیق احمد فرید مزیدی. بیروت: دار الکتب العلمیة، 2009م.
نجم رازی، عبدالله‌‌‌بن‌محمد. بحر الحقائق و المعانی فی تفسیر السبع المثانی؛ المسمی بالتاویلات النجمیة. تهران: مؤسسهٔ پژوهشی حکمت و فلسفهٔ ایران، 1392.
نجم رازی، عبدالله‌‌‌بن‌محمد. رسالهٔ عقل و عشق. مقدمهٔ مجتبی مینوی. تهران: علمی و فرهنگی، 1376.
نجم رازی، عبدالله‌‌‌بن‌محمد. مرصاد العباد. به‌تحقیق و تصحیح محمدامین ریاحی. تهران: علمی‌فرهنگی، 1379.
نجم رازی، عبدالله‌‌‌بن‌محمد. مرموزات اسدى در مزمورات داودى. به‌تصحیح و تعلیق محمدرضا شفیعى کدکنى. تهران: سخن، 1381.
نجم رازی، عبدالله‌‌‌بن‌محمد. منارات السائرین و مقامات الطائرین. بیروت: دار الکتب العلمیة، 1425ق.
نسفی، عزیزالدین‌بن‌محمد. الإنسان الکامل. تصحیح و مقدمهٔ ماریژان موله. تهران: تابان، 1341.
Ballanfat, Paul. “Reality and Image in the Tafsīr of Kubrā and Rāzī”. The Muhyiddin Ibn Arabi Society. Society Journal, Paris. 2013. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 159 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 107 |
||