اثر محلول‌پاشی روی و آهن در مراحل مختلف نموی بر ویژگی‌های کمی و کیفی دانه دو رقم گندم دیم (Triticum aestivum L.)

پژوهشهای زراعی ایران

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 اسفند 1403

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jcesc.2024.88774.1338

نویسندگان

شهرنوش عجم¹؛ عباس بیابانی^{* 1}؛ رحمت اله محمدی²؛ علی راحمی کاریزکی¹؛ حجت قربانی واقعی¹

¹گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گنبدکاووس، گنبدکاووس، ایران

²بخش تحقیقات علوم زراعی- باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، گنبدکاووس، ایران

چکیده

به منظور بررسی اثر کاربرد‌ عناصر ریزمغذی (کلات آهن شش در هزار ، کلات روی چهار در هزار و محلول‌پاشی آب به‌عنوان شاهد) به‌صورت محلول‌پاشی در مراحل مختلف رشد (پنجه‌زنی، ساقه‌دهی و پر شدن دانه) بر ویژگی‌های کمی و کیفی دانه دو رقم گندم دیم (آسمان و پایا)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار طی سال زراعی 02-1401 درایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد اجرا شد. در این بررسی صفات عملکرد دانه، شاخص برداشت، تعدادسنبلچه در سنبله، غلظت روی، آهن، پروتئین دانه و میزان رنگیزه‌های فتوسنتزی برگ مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثر رقم بر عملکرد دانه و شاخص برداشت و تعداد سنبلچه در سنبله و میزان کلروفیل و کاروتنوئیدها معنی‌دار بود. تیمار محلول‌پاشی آهن و روی سبب افزایش معنی‌دار غلظت آهن و روی دانه نسبت به شاهد شد، اما بر عملکرد دانه، شاخص برداشت، درصد پروتئین دانه و رنگیزه‌های کلروفیل تفاوت معنی‌داری نداشت. اثر متقابل تیمار‌های رقم×زمان محلول‌پاشی بر عملکرد دانه معنی‌دار بود. بیشترین مقدارعملکرد دانه با کاربرد عناصر ریزمغذی در مرحله ساقه‌دهی رقم پایا با میانگین 730 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. در مجموع می‌توان چنین استنباط نمود که کاربرد روی و آهن در شرایط اقلیمی منطقه بعلت اختلال در سنتز کلروفیل و پروتئین سازی ناشی از خشکسالی بوجود آمده بر افزایش عملکرد گندم دیم موثر نبوده اما سبب افزایش غلظت آهن و روی دانه شد و ممکن است یک استراتژی امیدوار کننده برای بهبود امنیت غذایی و مقابله با کمبود عناصر ریزمغذی در انسان باشد.

کلیدواژه‌ها

کلروفیل؛ عملکرد دانه؛ عناصر ریزمغذی

مراجع