تحلیل شکستگی های کانسار سرب و نقره چنگرزه در کمربند فلززایی ملایر- اصفهان، شمال شرق اصفهان

زمین شناسی اقتصادی

دوره 17، شماره 1 - شماره پیاپی 44، 1404، صفحه 129-151   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/econg.2025.1126

نویسندگان

سیده زهرا حاجیلو¹؛ رضا علی پور^{* 2}؛ احمد حسینخانی³

¹کارشناسی ارشد، گروه زمین‌ شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

²استادیار، گروه زمین‌ شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

³دکتری، شرکت معادن سرمک، تهران، ایران

چکیده

کانسار سرب و نقره چنگرزه در بخش جنوب­ شرقی کمربند فلززایی ملایر- اصفهان و در فاصله 75 کیلومتری شمال­ شرقی شهر اصفهان قرار‌گرفته است. سنگ میزبان این کانسار دولستون ­های با سن تریاس­ میانی است و کانه ­زایی به دو صورت درون‌زاد سولفیدی و برون‌زاد غیرسولفیدی تشکیل‌شده است. هدف از این پژوهش، بررسی سامانه گسل ­های کانسار چنگرزه با استفاده از تحلیل­ های فرکتالی و برداشت­ های صحرایی است. برای این منظور برداشت ­های صحرایی به صورت سطحی و زیرسطحی در راستای تونل­ های اکتشافی و استخراجی انجام‌شده است. نتایج نشان می ­دهد که گسل چنگرزه منطقه مورد بررسی را به دو پهنه آب ­انبار و تخت­ چال تقسیم می ­کند و مهم‌ترین ساختار تأثیرگذار بر دگرشکلی کلی منطقه است. گسل­ های با راستای شمال­ غربی- جنوب­ شرقی کنترل­کننده کانی ­سازی در کانسار چنگرزه هستند و اغلب به وسیله گسل­ های با روند شمال­ شرقی- جنوب‌غربی قطع شده ­اند. نتایج حاصل از تحلیل­ های فرکتالی گسل‌ها نشان­ می ­دهد که با افزایش تراکم گسل‌ها، درصد عیار ماده معدنی سرب نیز بیشتر می ­شود. حرکت راستالغز چپ‌گرد گسل چنگرزه باعث تشکیل شکستگی ­های ثانویه R، X و T و همچنین خمش در راستای این گسل باعث تشکیل ساختارهای دوپلکسی شده است.

کلیدواژه‌ها

گسل؛ فرکتال؛ راستالغز چپ گرد؛ کانه‌ زایی؛ اصفهان؛ سنندج- سیرجان

مراجع

Agard, P., Omrani, J., Jolivet, L. and Mouthereau, F., 2005. Convergence history across Zagros, Iran: Constraints from collisional and earlier deformation. International Journal of Earth Sciences, 94(3): 401–419. https://doi.org/10.1007/s00531-005-0481-4

Alaminia, Z., Tadayon, M., Griffth, E.M., Sol´e, J. and Corfu, F., 2021. Tectonic-controlled sediment-hosted fluorite-barite deposits of the central Alpine-Himalayan segment, Komsheche, NE Isfahan, Central Iran. Chemical Geology, 566: 120084. https://doi.org/10.1016/j.chemgeo.2021.120084

Alipoor, R., Tale Fazel, E. and Farhani Moghadam, M., 2020. The role of right-lateral shear zone and folding-related fractures in development of Zarshuran gold deposit, Takht-e-Soleyman complex, northern Takab. Journal of Economic Geology, 12(2): 131–155. (in Persian with English abstract) https://doi.org/10.22067/econg.v12i2.75702

Amiri, B. and Shahrokhi, S.V., 2023. Ore control factors of zinc and lead mineralization in the Tangedozdan area (NE Fereydounshahr-Isfahan Province). Journal of Economic Geology, 15(1): 27–51. (in Persian with English abstract) https://doi.org/10.22067/econg.2023.79745.1058

Beygi, S., Nadimi, A. and Safaei, H., 2016. Tectonic history of seismogenic fault structures in Central Iran. Journal of Geosciences, 61(2): 127–144. https://doi.org/10.3190/jgeosci.212

Ehya, F., Lotfi, M. and Rasa, I., 2010. Emarat carbonate-hosted Zn–Pb deposit, Markazi Province, Iran: A geological, mineralogical and isotopic (S, Pb) study. Journal of Asian Earth Sciences, 37(2): 186–194. https://doi.org/10.1016/j.jseaes.2009.08.007

Fossen, H., 2010. Structural geology. Cambridge University Press, 463 pp.

Ghazban, F., McNutt, R.H. and Schwarcz, H.P., 1994. Genesis of sediment-hosted Zn-Pb-Ba deposits in the Irankuh district, Esfahan area, west-central Iran. Economic Geology, 89(6): 1262–1278. https://doi.org/10.2113/gsecongeo.89.6.1262

Karimpour, M.H. and Sadeghi, M., 2018. Dehydration of hot oceanic slab at depth 30–50 km: Key to formation of Irankuh-Emarat PbZn MVT belt, Central Iran. Journal of Geochemical Exploration, 194: 88–103. https://doi.org/10.1016/j.gexplo.2019.106455

Maanijou, M., Tale Fazel, E., Hayati, S., Mohseni, H. and Vafaei, M., 2020. Geology, fluid inclusions, C–O–S–Pb isotopes and genesis of the Ahangara Pb-Ag (Zn) deposit, Malayer-Esfahan Metallogenic Province, western Iran. Journal of Asian Earth Sciences, 195: 104339. https://doi.org/10.1016/j.jseaes.2020.104339

Mandelbrot, B.B., 1983. The fractal geometry of nature (Updated and Augmented Edition). Freeman, New York, 468 pp.

Meshkani, S.A., Mehrabi, B., Yaghubpur, A. and Alghalandis, Y.F., 2011. The application of geochemical pattern recognition to regional prospecting: A case study of the Sanandaj-Sirjan metallogenic zone, Iran. Journal of Geochemical Exploration, 108(3): 183–195. https://doi.org/10.1016/j.gexplo.2011.01.006

Mohajjel, M. and Fergusson, C.L., 2014. Jurassic to Cenozoic tectonics of the Zagros Orogen in northwestern Iran. International Geology Review, 56(3): 263–287. https://doi.org/10.1080/00206814.2013.853919

Momenzadeh, M., Shafghi, S., Rastad, E. and Amstutz, G.S., 1979. The Ahangaran lead-silver deposit, SE-Malayer, west Central Iran. Mineralium Deposita, 14: 323–341. https://doi.org/10.1007/BF00206363

Niroomand, S., Haghi, A., Rajabi, A., Tabbakh Shabani, A.A. and Song, U.C., 2019. Geology, isotope geochemistry, and fluid inclusion investigation of the Robat Zn-Pb-Ba deposit, Malayer-Esfahan metallogenic belt, southwestern Iran. Ore Geology Reviews, 112: 103040. https://doi.org/10.1016/j.oregeorev.2019.103040

Rajabi, A., Rastad, E. and Canet, C., 2012. Metallogeny of Cretaceous carbonate-hosted Zn–Pb deposits of Iran: Geotectonic setting and data integration for future mineral exploration. International Geology Review, 54(14): 1649–1672. https://doi.org/10.1080/00206814.2012.659110

Safaei, H., Taheri, A. and Vaziri-Moghaddam, H., 2008. Structural analysis and evolution of the Kashan (Qom-Zefreh) fault, Central Iran. Journal of Applied Sciences, 8(8): 1426–1434. https://doi.org/10.3923/jas.2008.1426.1434

Shahriari, S. and Kharib., 1998. Fractal Analysis of the Nehbandan Fault System. Quarterly Journal of Earth Sciences, 6(23–24): 22–39. (in Persian with English abstract) Retrieved from https://sid.ir/paper/433996/fa

Shavvakhi, F, Madanipour, S., Tadayin, M., Rastad, E. and Kupaei, M.J., 2023. Structural evolution of the southern Natanz region and its role in the distribution and concentration of Pb-Zn mineralization. Iranian Journal of Geology, 16(64): 103–118. (in Persian with English abstract) Retrieved from http://geology.saminatech.ir/fa/Article/41438

Tadayon, M., Rashid, H., Salehi, M.A. and Aslani, A., 2022. Post-Cretaceous structural reconstruction of the west Central Iranian micro-plate: Insights from structural and magnetic fabrics (AMS) constraints. Journal of Structural Geology, 160: 104601. https://doi.org/10.1016/j.jsg.2022.104601

Tale Fazel, E., 2023. Geochemistry, mineralogy, and development constraints of the Changarzeh non-sulfide ore, southern Natanz: Implications on tracing of carbonate rock-hosted supergene Pb-Zn deposits. Iranian Journal of Chemistry and Chemical Engineering, 31(4): 709–720. (in Persian with English abstract) Retrieved from http://ijcm.ir/article-1-1839-fa.html

Tale Fazel, E., Mokhtari Nezhad, E. and Hossein Khani, A., 2020. Genesis of the Changarzeh deposit (southern Natanz) in middle Triassic sedimentary sequence: A typical example of Pb±Ag Mississippi valley type deposit at Malayer-Esfahan metallogenic belt. Applied Sedimentology, 8(16): 139–159. https://doi.org/10.22084/psj.2020.22711.1256

Twiss, R.J. and Moores, E.M., 2007. Structural geology. W.H. Freeman and Company, New York, 736 pp.

Zahedi, M. and Rahmati, M., 2003. Geological map of Tarq, scale 1:100,000. Geological Survey of Iran.