ارزیابی ریسک‌های ناشی از تغییرات اقلیم بر اکوسیستم‌های تالابی با استفاده از مدل GCM (مطالعه موردی: تالاب-های آلاگل، آجی‌گل و آلماگل،استان گلستان)

جغرافیا و مخاطرات محیطی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 فروردین 1404

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geoeh.2025.90342.1526

نویسندگان

صالح آرخی^{* 1}؛ ابوالقاسم ممشلی²؛ عبدالحافظ پناهی³

¹دانشگاه گلستان

²مهندسی نقشه‌برداری، موسسه لامعی گرگانی، گرگان، ایران

³اداره کل هواشناسی استان گلستان،

چکیده

درقسمت تغییر اقلیم داده‌های شبیه‌سازی شده میانگین بارندگی حاصل از مدل ‌ HadCM3 در LARS-WG تحت سناریو SRA1B بین سال‌های 2021 تا 2050 برﺁورد شده است. بدین منظور جهت انتخاب بهترین روش درون‌یابی از شاخص‌های آماری از جمله خطای میانگین، خطای میانگین مربعات و خطای جذر میانگین مربعات استفاده گردید. به منظور وزن‌دهی به گزینه‌های ریسک و همچنین شاخص‌های موثر برآورد سطح ریسک از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و نرم‌افزار Expert Choice بهره‌گیری شد. بر اساس نتایج مدل‌سازی، سری‌های بارش در ایستگاه اینچه‌برون با روند کاهش تقریبی همراه بوده است. همچنین دمای حداکثر و دمای حداقل روند افزایشی را نشان می‌دهند. بر طبق نتایج، ریسک‌های تهدید کننده تالاب، خشکسالی، وقوع کم‌آبی، افزایش تبخیر و تعرق، رسوب و پر شدن و از بین رفتن زیستگاه می‌باشد. با توجه به اینکه سطح مهم‌ترین ریسک‌های شناسایی شده بر اساس اصل ALARP(ارزشیابی ریسک) در طبقه‌بندی زیاد و متوسط می‌باشند، باید نسبت به کنترل، حذف یا کاهش ریسک‌ها اقدام کرد. پیش‌بینی نقشه‌های کاربری اراضی برای 15 سال آینده از منطقه مورد مطالعه نشان می‌دهد که در طی سال 2035 کاربری زمین‌های شور 55/13346 هکتار (63 درصد) خواهد بود. سایر کاربری‌ها نیز به ترتیب کاربری پوشش گیاهی با 78/5601 هکتار (4/26 درصد) و کاریری سطوح آبی با 75/2265 هکتار (6/10 درصد) در رده‌های بعدی قرار دارند. با توجه به ادامه داشتن روند تخریب تالاب‌ها لازم است این روند و نتایج آن در آینده در برنامه مدیریتی تالاب گنجانده شود.

کلیدواژه‌ها

تغییر اقلیم؛ مدل‌سازی؛ زنجیره مارکوف؛ تالاب‌های آلاگل؛ آلاگل و آجی‌گل

مراجع