تأثیر شادابی اجتماعی در رابطه بین جهت گیری مذهبی و تمایل به اشتراک گذاری دانش در میان معلمان

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 اردیبهشت 1404   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/infosci.2025.92229.1233

نویسندگان

علی بیرانوند¹؛ غلام رضا قاسم نژاد²؛ کریم علی کرمی^{* 3}

¹دانشیار، گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

²استادیار، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

³مربی، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

مقدمه و اهداف: جهت‌­گیری مذهبی می­تواند موجب قبول مسئولیت اجتماعی شود. از طرفی قبول مسئولیت اجتماعی می­تواند موجب شکل­‌گیری شادابی اجتماعی شود. بر این‌ اساس، هدف پژوهش حاضر این است که به مطالعه رابطه بین جهت‌­گیری مذهبی، شادابی اجتماعی و تمایل به اشتراک­‌گذاری دانش در میان معلمان شاغل در آموزش‌وپرورش استان البرز بپردازد.
روش‌­­ها: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است که به شیوه توصیفی پیمایشی صورت گرفته ­است؛ زیرا در این پژوهش روابط میان متغیرها در قالب مدل علی مورد بحث قرار گرفت. جامعه پژوهش شامل معلمان شاغل در آموزش‌وپرورش استان البرز در سال 1403 بودند. به کمک نمونه‌گیری تصادفی ساده و با استفاده از فرمول کوکران از میان 25300 معلم شاغل، 379 نفر به‌عنوان نمونه آماری انتخاب گردید. ابزار گردآوری داده‌­ها پرسشنامه­ جهت­‌گیری مذهبی آلپورت و رز، پرسشنامه شادابی لیندنبرگ و پرسشنامه اشترا­ک­گذاری دانش جین و دیگران است. ضریب آلفای کرونباخ محاسبه‌شده برای سنجش پایی ابزارهای مزبور به‌ترتیب 81/0، 82/0، و 71/0 محاسبه گردید. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌­ها از روش تحلیل مسیر به کمک نرم­افزار لیزرل استفاده گردید.
یافته‌­ها: یافته‌­ها نشان می­دهد که جهت­‌گیری مذهبی درونی بر تمایل به اشتراک­‌گذاری دانش اثر مستقیم و مثبت دارد؛ اما جهت­‌گیری مذهبی بیرونی بر تمایل به اشتراک­‌گذاری دانش تأثیر معنا­داری ندارد. همچنین جهت‌­گیری مذهبی درونی بر همه ابعاد شادابی اجتماعی اثر مستقیم و مثبت دارد. درحالی‌که جهت‌گیری مذهبی بیرونی بر همه ابعاد شادابی اجتماعی اثر مستقیم و منفی دارد. همچنین همه ابعاد شادابی اجتماعی بر تمایل به اشتراک‌­گذاری دانش معلمان دارای اثر مستقیم و معنادار است. همچنین در بررسی مدل علی ارائه‌شده پژوهش مشاهده می­شود که میزان واریانس تبیین شده تمایل به اشتراک­‌گذاری دانش برابر با 48/0 است که نشان می‌دهد 48 درصد از تغییرات تمایل به اشتراک­‌گذاری دانش توسط متغیرهای درون‌زا و برون‌زای موجود در مدل تبیین می‌شود.
بحث و نتیجه‌­گیری: جهت­‌گیری مذهبی درونی از طریق شادابی اجتماعی بر تمایل به اشتراک­‌گذاری دانش معلمان دارای اثر غیرمستقیم و مثبت است. برخلاف جهت­گیری مذهبی درونی، جهت­‌گیری بیرونی از طریق شادابی اجتماعی بر تمایل به اشتراک‌­گذاری دانش معلمان اثر غیرمستقیم و منفی دارد.
اصالت: رابطه بین جهت‌­گیری مذهبی، شادابی اجتماعی و اشتراک­‌گذاری دانش در میان معلمان آموزش‌و‌پرورش استان البرز برای نخستین بار مورد بررسی قرار گرفته است. از این حیث نتایج این پژوهش می­تواند مورد توجه مدیران آموزش‌و‌پرورش استان البرز قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

جهت‌گیری مذهبی؛ سرمایه اجتماعی؛ شادابی اجتماعی؛ اشتراک‌گذاری دانش. معلمان

مراجع