بررسی تأثیر پرایمینگ بذر بر عملکرد و برخی صفات مورفو فیزیولوژیکی لوبیا چیتی رقم کوشا در شرایط تنش کم آبی

پژوهش‌های حبوبات ایران

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 13 خرداد 1404   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijpr.2025.92705.1108

نویسندگان

محمد غیاث آبادی¹؛ حمیدرضا عیسوند^{* 2}؛ فرهاد نظریان فیروز آبادی²؛ عادل غدیری³

¹دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان

²گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان

³مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، اراک

چکیده

آزمایش در دو سال روی رقم کوشا اجرا شد. تیمارها شامل تنش کم آبی (شاهد،50، 75 و 100میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر)، و پرایمینگ (عدم پرایم (شاهد)، پرایمینگ با آب مقطر، اسید سالیسیلیک 5/0 میلی مولار و اسید جیبرلیک 100 پی‌پی‌ام بود. نتایج نشان داد که اسید جیبرلیک بالاترین محتوای آب نسبی (60%)، کلروفیل a (03/1 میلی‌گرم بر گرم وزن تازه)، کلروفیل کل (63/1 میلی‌گرم بر گرم وزن تازه) را سبب شد، در‌حالی‌که اسید سالیسیلیک بالاترین کلروفیل b (61/0 میلی‌گرم بر گرم وزن تازه) و کاروتنوئید (59/2 میلی‌گرم بر گرم وزن تازه) را نشان داد. پرایمینگ اثرات منفی تنش خشکی را بر ویژگی‌های فیزیولوژیکی در تمامی سطوح تنش کاهش داد، به‌طوری‌که تیمار اسید سالیسیلیک بالاترین میانگین محتوای آب نسبی، کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل و کاروتنوئیدها را داشت. بعلاوه تیمار اسید سالیسیلیک بالاترین میانگین تعداد غلاف در هر بوته (82/15)، تعداد دانه در هر غلاف (81/3)، عملکرد غلاف (79/0)، وزن صد دانه (37/48 گرم)، عملکرد دانه (1/30 گرم) و عملکرد بیولوژیکی (4/79 گرم) را داشت. در رابطه با تنش کم آبی، شدیدترین سطح تنش بیشترین کاهش را در تعداد غلاف در هر بوته، تعداد دانه در هر غلاف، عملکرد غلاف، وزن صد دانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی نشان داد که این کاهش به‌ترتیب 42، 32، 19، 10، 45 و 15 درصد نسبت به تیمار شاهد بود. لذا پرایمینگ بذر با اسید سالیسیلیک و اسید جیبرلیک می‌تواند به‌عنوان یک راهکار مدیریتی مؤثر در بهبود رشد و عملکرد لوبیا چیتی به‌ویژه در مناطق در معرض تنش خشکی پیشنهاد شود.

کلیدواژه‌ها

تنش محیطی؛ اسید جیبرلیک؛ اسید سالیسیلیک؛ رقم کوشا

مراجع