چارچوب گذار به شهری حساس به آب، مروری بر تجربیات و اقدامات استرالیا

فصلنامه آب و توسعه پایدار

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 تیر 1404

نوع مقاله: مروری

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jwsd.2025.89710.1362

نویسندگان

رخشید خانعلی‌پور^{* 1}؛ محمد طلعتی²؛ ثمانه توکلی امینیان³؛ سیده سعیده شرافت⁴؛ فریبا قنبری⁵

¹گروه علوم و مهندسی محیط‌زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط‌زیست، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران.

²گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

³مدیر دفتر توسعه پایدار، مدیریت مصرف و مطالعات اجتماعی، شرکت آب و فاصلاب مشهد.

⁴دانشگاه فردوسی مشهد شرکت آب و فاضلاب مشهد

⁵سرپرست گروه تحقیقات و فناوری شرکت آب و فاضلاب مشهد.

چکیده

افزایش وقوع تنش‌‎های آبی گسترده در قلمرو بین‌المللی، تغییرات اقلیمی و محدودیت منابع آب شیرین در دسترس، منجر به ناکارآمدی رویکردهای قدیمی مهندسی‌محور در مدیریت سامانه‌های آب شهری گشته است. بنابراین محرک‌های سیاسی و اجتماعی و مطالبه‌گری‌های محیط‌زیستی، باعث شده است تا سامانه‌های آب شهری بعنوان یک سامانه «اجتماعی-اکولوژیکی» تلقی گردیده و برای مدیریت آن برنامه‌ریزی استراتژیک صورت پذیرد. این الگوی جایگزین، «شهر حساس به آب» نام دارد. دستیابی به رویکرد جدید، نیازمند تغییرات قابل توجهی در ساختارها، فرهنگ، شیوه‌های برنامه‌ریزی، روش‌های مدیریتی و مشارکت گروداران می‌باشد. گذار به شهر حساس به آب شامل شش مرحله می‌باشد. دو عامل مهم و موثر بر فرآیند گذار شامل روایات غالب و عوامل توانمدساز می‌شوند. در نهایت چک لیستی از عوامل موثر بر فرآیند گذار از وضع موجود به شهر حساس به آب تشکیل می‌شود که به مثابه نقشه‌راه عمل می‌کند. به کمک این نقشه‌راه می‌توان ماتریسی ایجاد کرد که پیشرفت گذار را قابل ارزیابی و پایش می‌نماید.

کلیدواژه‌ها

"؛ شهر حساس به آب"؛ گذار"؛ مدیریت آب شهری"؛ تاب‌آوری"؛ ، "؛ رویکرد اجتماعی"