بررسی فراداستان در آوازهای مالدورور

پژوهش های زبان و ترجمه فرانسه

مقاله 7، دوره 2، شماره 2، اسفند 1398، صفحه 139-156   

نوع مقاله: پژوهش های زبان و ترجمه فرانسه

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/rltf.v2i2.87818

نویسنده

حسن زختاره^*

دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

آوازهای مالدورور، برخلاف بسیاری از متن‌های روایی سدة نوزدهم که می‌کوشیدند با بهره‌گیری از شگردهای گوناگون کنش روایت‌پردازی را پنهان ساخته و به توهم ارجاعی دامن زنند، مدام ساختگی بودن داستان را به خواننده گوشزد کرده و از غرق شدن او در دنیای داستان جلوگیری می‌کرد. این مهم به‌مدد دو ترفند پربسامد که همواره جریان داستان را قطع کرده و خواننده را در فضای گفتمان وارد می‌کند میسر می‌شود: حضور پررنگ فراداستان در متن و گفتگوی مداوم راوی با روایت‌شنو. جستار پیش‌رو می‌کوشد تا نخست نمودهای فراداستان را در متن لوتره‌آمون نشان دهد و سپس کارکردهای گوناگون آن را در سطوح مختلف این متن بررسی کند. همچنین این بررسی اجازه می‌دهد تا به اندیشه‌های بنیادینی پی ببریم که این متن بر اساس آن شکل می‌گیرد و مبانی ادبیات روایی سنتی را به چالش می‌کشد. بدین‌ترتیب، این مقاله دو حوزة روایت‌شناسی و نظریة ادبیات را به یکدیگر پیوند می‌زند. پژوهش کنونی بر این باور است که پیدایش آوازهای مالدورور نقطة عطفی در تاریخ تحول متن ادبی و روایت‌پردازی به‌شمار می‌رود چه خواننده خود را در برابر متنی می‌یابد که مدام روند شکل‌گیری خود را به نمایش می‌گذارد و از او خوانشی یکسر پویا و ادبی می‌طلبد. همچنین این جستار نشان می‌دهد متن مدرنی چون آوازهای مالدورور برداشتی شبیه به روایت‌شناسی به ادبیات دارد و اصولاً چنین متن‌هایی شرایط را برای بررسی‌های متن‌گرا در سدة بیستم فراهم کرده‌اند.

کلیدواژه‌ها

روایت شناسی؛ فراداستان؛ خوانش ادبی؛ متن مدرن؛ آوازهای مالدورور

مراجع

زختاره، ح. (1397). بررسی نشانه‌معناشناختی کارکرد انگیزشی گفته‌پردازی در هزارویک شب، از میرایی تا نامیرایی. جستارهای زبانی، ۴۳(۱)، 139-159.

قنادپور، آ. (1387). تب‌وتاب نویسنده در سروده‌های مالدورور اثر لوتره‌آمون. پژوهش زبان‌های خارجی، ۵۰، 113-126.

Adam, J. M. (1984). Le Recit. Paris: PUF.

Barthes, R. (1984). Le Bruissement de la langue. Essais critiques IV. Paris: Seuil.

Benveniste, E. (974). Problèmes de linguistique generale, II. Paris: Gallimard.

Blanchot, M. (1959). Le Livre à venir. Paris: Gallimard.

Compagnon, A. (1998). Le Demon de la theorie. Litterature et sens commun. Paris: Seuil.

Compagnon, A. (2002). «Theorie de la litterature: qu’est-ce qu’un auteur?» in Fabula. Consulte le 24 avril 2020. https:// www.fabula.org/ compagnon/ auteur .php

Culler, J. (2016). Theorie litteraire. Traduit par Anne Birien. Paris: Presses Universitaires de Vincennes.

Dekens, O. (2015). Le Structuralisme. Paris: Armand Colin.

Foucault, M. (1994). «Qu’est-ce qu’un auteur?» in Dits et ecrits. Paris: Gallimard

Genette, G. (1972). Figures III. Paris: Seuil.

Genette, G. (1987). Seuils. Paris: Seuil.

Genette, G. (1992). Palimpsestes. La litterature au second degre. Paris: Seuil.

Jouve, V. (1998). Effet-personnage dans le roman. Paris: PUF.

Mallarme, S. (1976). Divagations. Paris: Gallimard

Midal, F. (2007). Comprendre l’art moderne. Paris: Agora.

Reuter, Y. (2014). Analyse du recit. Paris: Armand Colin.

Robbe-Grillet, A. (1963). Pour un nouveau roman. Paris: Minuit.

Schaeffer, J. M. (2016). Adieu à l’esthetique. Paris: Mimesis.

Tadie, J.-Y. (1993). Le Recit poetique. Paris: Gallimard.

Todorov, T. (1981). Les categories du recit litteraire» in Analyse structurale du recit. Paris: Seuil.

Todorov, T. (1984). Critique de la critique. Paris: Seuil.

Zokhtareh, H. (2018). Texte phœnix. La Textophagie chez Lautreamont. Revue des Etudes de la Langue Française, 10(1), 59-68.

Zokhtareh, H., & Ghavimi, M. (2011). Lautreamont et la parodie. Plume, 6(13), 143-163.